​Το πιο ακριβό «ΝΑΙ» που θα πεις ποτέ

Δεν είχε έρθει για να τον βοηθήσω να ξεκινήσει κάτι καινούριο. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος, ειδικά σε αυτό δε με είχε ανάγκη. Χρειαζόταν όμως τη βοήθειά μου επειδή κάτι παλιό δεν τον άφηνε να προσωρήσει μπροστά.

Το παλιό ήταν μία εταιρεία που είχε χτίσει. Ένας ρόλος που τον είχε διαμορφώσει και μία ταυτότητα που ενώ τον τίμησε και την τίμησε, δεν την ήθελε πια ενώ ταυτόχρονα δεν ήξερε και πως να την αφήσει πίσω.

“Απλά δεν ξέρω αν είναι ώρα να παραιτηθώ”, είπε. Σαν θεραπευτής και executive coach έχω ακούσει αυτή τη φράση σε χίλιες και μία διαφορετικές εκδοχές:

• Ισως ήρθε η ώρα να κρεμάσω τα παπούτσια.
• Δεν ξέρω αν θα πρέπει να προχωρήσω σε διαζύγιο.
• Φοβάμαι πως το ταλέντο μου έδωσε όσα είχε να δώσει.

Το έχω ακούσει από στελέχη, δημιουργούς, συζύγους, συνεργάτες, αθλητές. Από ανθρώπους δηλαδή, που συνήθως έχουν δώσει τόσα πολλά, που ξεχνούν ότι έχουν και το δικαίωμα να σταματήσουν να δίνουν.

Στο πρώτο άκουσμα η δήλωση μοιάζει να διερευνά στρατηγικές αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερο συναισθηματική και υπαρξιακή. Το να σταματάς κάτι δεν είναι ποτέ απλό, διότι η προκληση δεν είναι το να το σταματήσεις αλλά το να γνωρίσεις και να μάθεις να αντιμετωπίζεις τον εαυτό σου χωρίς αυτό.

Στην ερώτηση δεν απάντησα αμέσως. Αντ' αυτού, του έκανα την ερώτηση που κάνω πάντα σε αυτήν την περίπτωση:

Αν μπορούσες να ξεκινήσεις από την αρχή τι θα επέλεγες;

Κοίταξε το πάτωμα και απλώς κούνησε σιωπηλά το κεφάλι. Χωρίς λόγια.

Κατάλαβα ότι είχε καταλάβει. Δεν κολλάμε επειδή δεν ξέρουμε. Κολλάμε επειδή ξέρουμε, αλλά το να ξέρουμε απαιτεί ένα κόστος που δεν είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε. Δεν είμαστε έτοιμοι να παραδεχτούμε ότι έχουμε ξεπεράσει κάτι. Ότι δε σημαίνει για εμάς εκείνο που σήμαινε παλαιότερα. Να παραδεχτούμε ότι είμαστε κουρασμένοι. Να παραδεχτούμε ότι δεν λειτουργεί πια, και ίσως δεν λειτουργούσε εδώ και καιρό. Στο κάτω - κάτω, ποιος είμαι όταν όλα εκείνα στα οποία επένδυσα τον εαυτό μου δεν είναι πια εκεί;

Έκανα μια άλλη ερώτηση:

Ποιος προσπαθεί να πάρει την απόφασή αυτή τη στιγμή; Εσύ ή η εξάντλησή σου;

Γέλασε, αλλά δεν ήταν αστείο. Ήταν τόσο εξαντλημένος και για τόσο καιρό που η ξεκούραση φαινόταν σαν φαντασίωση. Και η αλήθεια είναι πως όταν είμαστε εξαντλημένοι, όλα φαίνονται σαν να πρέπει να τελειώσουν τώρα κάτι που είναι περισσότερο θέμα χημείας και λιγότερα σαφήνειας.

Εδωσα λίγο χρόνο και έκανα την τρίτη ερώτηση:

Μοιάζει να είσαι ερωτευμένος με μια φαντασίωση. Ισχύει;

Κούνησε το κεφάλι. Ναι, υπήρχε μια νέα ευκαιρία στον ορίζοντα. Δεν την είχε δοκιμάσει ακόμα αλλά στο μυαλό του, ήταν τέλεια. Φυσικά και ήταν. Η απόσταση πασπαλίζει τις εναλλακτικές επιλογές με χρυσόσκονη και τις κάνει να μοιάζουν τέλειες. Δεν είναι. Η φαντασίωση είναι πάντα πεντακάκαθαρη . Η πραγματικότητα είναι πάντα ιδρωμένη. Πρόσεξε μην τα παρατάς για κάτι που έχεις μόνο ρομαντικοποιήσει.

Τέλος, ρώτησα το πιο σημαντικό:

Πού είναι το όριό σου;

Γιατί στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι που μετράει. Όχι η λογική. Ούτε τα χρήματα. Αλλά η ακεραιότητα. Η αίσθηση ότι με τις επιλογές σου τιμάς τον εαυτό σου. Υπάρχουν στιγμές στη ζωή που το ερώτημα δεν είναι “Μπορώ να μείνω;” αλλά “Μπορώ να μείνω χωρίς να προδώσω τον εαυτό μου;”.

Έμεινε ξανά σιωπηλός. Αλλά αυτή τη φορά η σιωπή ήταν διαφορετική. Δεν ήταν η σιωπή της σύγχισης αλλά εκείνη της σαφήνειας. Ήταν πια κοντά σε μία απόφαση εμπνευσμένη από την αλήθεια του και όχι από την κατάρευσση και την εξάντλησή του.

Δεν θα πω τι επέλεξε. Αυτή είναι η δική του ιστορία. Αλλά θα πω το εξής:

Το πιο τολμηρό πράγμα που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος με υψηλές επιδόσεις δεν είναι να συνεχίσει. Είναι να σταματήσει, να πάρει μία ανάσα και να ρωτήσει:

Είναι ακόμα δικό μου αυτό το βάρος;

Και αν απαντήσει “όχι”, να το αφήσει με αξιοπρέπεια. Γιατί η πιο δύσκολη λέξη που μπορεί να πει κανείς, μερικές φορές, είναι «όχι».

Και το κόστος του να μην το πεις, κατά πάσα πιθανότητα είναι το πιο ακριβό «ναι» που θα πεις ποτέ.