Η ηγεσία, λέει αυτό το συμβόλαιο, χρειάζεται καθαρό μυαλό, αυτοπειθαρχία και μια σχεδόν χειρουργική αποστασιοποίηση. Η έκφραση συναισθήματος είναι προσωπική υπόθεση, η αναγνώρισή του προφανώς δουλειά του HR ενώ η επεξεργασία του είναι για τις ώρες εκτός γραφείου.

Αν υπάρχει μία εμπειρία που ο σύγχρονος επαγγελματίας δυσκολεύεται να αντέξει, δεν είναι το άγχος, οι απαιτήσεις ή οι συνεχείς αλλαγές. Είναι η πλήξη. Σε ένα κόσμο που έχει προάγει την παραγωγικότητα σε υπέρτατο αγαθό που πραγματοποιεί κάθε ευχή, το μικρό, αμήχανο διάστημα όπου δεν υπάρχει τίποτα να δεις, τίποτα να κάνεις, τίποτα να “προλάβεις”, μοιάζει - και εν πολλοίς είναι - ανυπόφορο.

Περίεργη συνθήκη η κουλτούρα. Μιλάμε γι’ αυτήν σαν να είναι μια αφηρημένη έννοια, ένα είδος πρωινής ομίχλης που αιωρείται πάνω από τον οργανισμό. Την αναφέρουμε σε συνέδρια, την τυπώνουμε σε φυλλάδια, τη συνδέουμε με όραμα και τις αξίες. Παρόλα αυτά, όταν προσπαθούμε να την αλλάξουμε, κάτι μέσα μας γνωρίζει την αλήθεια: Η κουλτούρα δεν είναι θέμα επικοινωνίας. Είναι θέμα συστημάτων. Είναι θέμα εξουσίας. Και κυρίως, είναι θέμα αλήθειας.

Σε κάθε meeting όπου η ένταση ανεβαίνει ή ένα μέλος της ομάδας σωπαίνει ξαφνικά, συμβαίνει κάτι βαθύτερο και πέρα από τις λέξεις. Ως θεραπευτής ισχυρίζομαι - με υψηλότατο βαθμό βεβαιότητας - πως αυτές οι συμπεριφορές υποδεικνύουν νευρικά συστήματα σε συναγερμό.

Υπάρχουν στιγμές που κοιτάζεις τα υπόλοιπα στον λογαριασμό σου και συνειδητοποιείς πως οι αριθμοί δεν δείχνουν μόνο χρήματα, αλλά και χρόνο, αγωνίες, φόβους, ενοχές όπως και την αξία εκείνου στον οποίο ανήκει ο λογαριασμός. Κάθε ευρώ είναι μία απόδειξη σκληρής προσπάθειας, συνεχόμενου αγώνα, είναι ένα αποδεικτικό καταξίωσης αλλά - όσο περνά ο καιρός - γίνεται ταυτόχρονα και η αντανάκλαση ενός εσωτερικού κενού που δε γεμίζει εύκολα.

Στη ζωή μας, υπάρχουν στιγμές που δεν έχουν τίτλο και κανένα δραματικό εξωτερικό γεγονός ή κάποια εύκολη αφήγηση δεν μπορεί να τις εμπεριέξει.

Σχεδόν κάθε εταιρεία έχει σήμερα τις “αξίες” της προσεκτικά τυπωμένες σε αφίσες, PowerPoint και διακοσμητικά τοίχου: Σεβασμός, Καινοτομία, Ακεραιότητα, Ομαδικότητα. Οι λέξεις είναι πάντα καλοδιαλεγμένες και συχνά-πυκνά οι ίδιες.

Κάποιες στιγμές η ηγεσία είναι αβίαστη. Οι αποφάσεις παίρνονται καθαρά, οι ομάδες ανταποκρίνονται με σεβασμό, η αλλαγή κυλά και ξεδιπλώνεται φυσικά. Άλλες φορές, όμως, όλα μπλοκάρουν. Οι ίδιες κινήσεις που κάποτε απέδιδαν, τώρα είναι αμήχανες. Η παρουσία μικραίνει, ο κόσμος σαν να είναι εξαφανισμένος και δεν “απαντά”.

Σε πολλές επιχειρηματικές κουλτούρες, η ταχύτητα στην απόφαση εξακολουθεί να θεωρείται αδιαμφισβήτητο σημάδι ηγετικής επάρκειας. Η αδράνεια προκαλεί δυσφορία, η καθυστέρηση παρερμηνεύεται ως αδυναμία και η σκέψη ως πολυτέλεια.