H Δανία θα απαντήσει στην «κρίση της ανάγνωσης» με απαλλαγή από τον ΦΠΑ στα βιβλία

Και τη σημασία του γεγονότος αυτού, μας την υπενθύμισαν αφενός οι καλοκαιρινές διακοπές που μας έδωσαν τον χρόνο να αφεθούμε για ώρες στην ανάγνωση βιβλίων δίπλα στο κύμα και τον δυνατό ήλιο αλλά και η πρόσφατη ανακοίνωση της κυβέρνησης της Δανίας που δηλώνει την πρόθεση της να απαλλάξει τα βιβλία από τον ΦΠΑ.

Περί «Κρίσης Ανάγνωσης»

Ο ψηφιακός κόσμος αναπαράγει και προάγει τη γρήγορη, σπασμωδική ανάγνωση μικρών αποσπασμάτων μετατρέποντας την ανάγνωση στο λεγόμενο "scanning". Ένα βιαστικό είδος ανάγνωσης που διαβάζει μεν τις λέξεις, αλλά “στο πλάι” και την επιφάνεια του κειμένου.

Μοιάζει με το να γυρνά κανείς γύρω γύρω από μια πισίνα χωρίς ποτέ να πέφτει στο νερό, μια ανάγνωση που απέχει χιλιόμετρα από την αποφασιστική βουτιά στο πέλαγος που μας καλούν τα καλά βιβλία.

Έτσι ο εγκέφαλος δεν έχει τον χρόνο να κατανοήσει την πολυπλοκότητα ενός έργου, να αναπτύξει συναισθήματα ή να βυθιστεί στην ομορφιά του κειμένου. Η απώλεια αυτού που θα ονομάζαμε ως «βαθιά ανάγνωση» βάλλεται από την οπτική κόπωση που επιφέρει η παρατεταμένη χρήση οθονών, τους πονοκεφάλους και την δυσκολία να εστιάσουμε και να συγκεντρωθούμε κάπου, συμπτώματα που μπορούν να απομακρύνουν από την ανάγνωση ενός πραγματικού βιβλίου.

Η «κρίση» της ανάγνωσης φαίνεται να πηγαίνει χεράκι χεράκι συχνά με τη δική μας θολωμένη ή κουρασμένη κρίση, όπως υποδεικνύουν οι έρευνες που δείχνουν οι οθόνες μπορεί να προσφέρουν άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες, η υπερβολική τους χρήση ωστόσο μπορεί να αλλοιώσει τη διαδικασία της ανάγνωσης, μειώνοντας τη συγκέντρωση, την ικανότητα εμβάθυνσης και την κριτική σκέψη.

Επιπλέον η απώλεια της φυσικής επαφής με το χαρτί και η ικανότητα να «βλέπουμε» την πρόοδο της ανάγνωσης, τις σελίδες που έχουμε ήδη διαβάσει, βοηθά στη δημιουργία μιας γνωστικής «χαρτογράφησης» του περιεχομένου. Αντιθέτως το scrolling σε μια οθόνη δυσχεραίνει αυτή τη διαδικασία, επηρεάζοντας αρνητικά την κατανόηση και τη μνήμη.

Η Δανία ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει την κρίση της ανάγνωσης

Για την αντιμετώπιση της κρίσης της ανάγνωσης, η Δανία σχεδιάζει να κάνει τα βιβλία οικονομικότερα. Η δανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σχεδιάζει να απαλλάξει τα βιβλία από τον φόρο προστιθέμενης αξίας 25%, από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, σε μια προσπάθεια να προωθήσει την καλή λογοτεχνία.

Αξιωματούχοι στη Δανία, όπως και σε πολλά άλλα μέρη, ανησυχούν για το αν οι άνθρωποι εξακολουθούν να στρέφονται σε ένα καλό βιβλίο σε έναν κόσμο γεμάτο οθόνες και ατέρμονο σκρολάρισμα και ευελπιστούν ότι η κίνηση αυτή θα βοηθήσει.

Τα βιβλία σύντομα, στο πλαίσιο του νέου εθνικού της προϋπολογισμού, ο οποίος πρόκειται να ψηφιστεί τον Νοέμβριο, θα απαλλαγούν από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) 25% που επιβάλλει η Δανία στα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες, ενώ ο Jakob Engel-Schmidt, υπουργός Πολιτισμού της Δανίας, δήλωσε ότι η κίνηση αποσκοπεί στην καταπολέμηση αυτού που χαρακτήρισε ως μια αυξανόμενη «κρίση ανάγνωσης» στη χώρα, ιδίως μεταξύ των νεότερων ατόμων. «Το να κάνουμε τα βιβλία πιο προσβάσιμα, μειώνοντας τις τιμές στα βιβλιοπωλεία, σίγουρα θα βοηθήσει σε αυτό».

Άλλες σκανδιναβικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Φινλανδίας, της Σουηδίας και της Νορβηγίας, έχουν μειώσει ή καταργήσει εντελώς τον φόρο κατανάλωσης για τα βιβλία.

Το αναμενόμενο πλεόνασμα της χώρας θα καλύψει το κόστος της κατάργησης του φόρου, το οποίο εκτιμάται σε περίπου 330 εκατομμύρια κορώνες Δανίας, με σκοπό κυρίως την ισχυροποιήση της κουλτούρας της ανάγνωσης, της ανάπτυξης του δανικού πολιτισμού αλλά και να αγγίξει τις νεότερες γενιές.

Και τους ιδιαίτερα τους μικρούς δανούς μαθητές, ένα 25% των οποίων σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα τείνουν να γίνονται αδύναμοι στην ανάγνωση, δυσκολεύονται να κατανοήσουν το νόημα μεταξύ των γραμμών ή να διαβάσουν με κριτική σκέψη ακόμα και να έχουν φτωχό λεξιλόγιο μιας και οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η γλώσσα μαθαίνεται μέσω της διαδραστικής επικοινωνίας και όχι της παθητικής παρακολούθησης περιεχομένου σε μια οθόνη.

Οι τιμές των βιβλίων αναμένεται να μειωθούν κατά 16 έως 20% σύμφωνα με την Christine Bodtcher-Hansen, διευθύντρια του Danske Forlag, μιας ομάδας που εκπροσωπεί τους Δανούς εκδότες, ενώ ο υπουργός Πολιτισμού της Δανίας είπε ότι η κατάργηση του φόρου προστιθέμενης αξίας στα βιβλία θα αξιολογηθεί μετά από τέσσερα χρόνια.