Ψηφιακό ευρώ: Έναν νέο μέσο πληρωμής, πώς αλλάζουν οι συναλλαγές - τι θέλουν οι καταναλωτές

Τι είναι το ψηφιακό ευρώ;

Από την 1η Νοεμβρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ξεκίνησε την πρώτη φάση προετοιμασίας για το ψηφιακό ευρώ, το οποίο φιλοδοξεί να αποτελέσει το ψηφιακό ισοδύναμο των μετρητών. Σε αντίθεση με τα κρυπτονομίσματα, το ψηφιακό ευρώ δεν στηρίζεται σε ιδιωτικούς μηχανισμούς αλλά στην ίδια την ΕΚΤ, γεγονός που διασφαλίζει τη σταθερότητα και την αξιοπιστία του.

Θα έχει την ίδια αξία με το φυσικό χρήμα και θα μπορεί να χρησιμοποιείται για καθημερινές συναλλαγές, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων. Πρόκειται για μια νέα επιλογή που έρχεται να συμπληρώσει, όχι να αντικαταστήσει, τις υφιστάμενες μεθόδους πληρωμών.

Πώς θα λειτουργεί στην πράξη

Για να αποκτήσει κάποιος το δικό του «ψηφιακό πορτοφόλι», δεν θα χρειάζεται να απευθυνθεί αποκλειστικά σε τράπεζες, καθώς θα μπορεί να το δημιουργήσει και μέσω δημόσιων φορέων, όπως ταχυδρομεία. Από εκεί, θα είναι δυνατή η μεταφορά χρημάτων από έναν συνδεδεμένο τραπεζικό λογαριασμό ή η απευθείας κατάθεση μετρητών.

Το ψηφιακό ευρώ θα προσφέρει διπλή λειτουργία: online πληρωμές μέσω διαδικτύου αλλά και offline συναλλαγές χωρίς σύνδεση. Στις offline πληρωμές, τα δεδομένα θα είναι ορατά μόνο στον πληρωτή και τον αποδέκτη, εξασφαλίζοντας ένα επίπεδο ιδιωτικότητας αντίστοιχο με αυτό των μετρητών. Έτσι, η ΕΚΤ φιλοδοξεί να απαντήσει σε ανησυχίες των πολιτών για την προστασία προσωπικών δεδομένων.

Η έρευνα καταναλωτών και οι βασικές ανησυχίες

Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, η ΕΚΠΟΙΖΩ συμμετείχε σε πανευρωπαϊκή έρευνα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών (BEUC) τον Μάιο/Ιούνιο 2025, στην οποία έλαβαν μέρος περισσότεροι από 10.000 πολίτες σε 10 χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ξεκάθαρα τις προσδοκίες αλλά και τις ανησυχίες των καταναλωτών απέναντι στο ψηφιακό ευρώ.

• Ασφάλεια και αξιοπιστία (55%): Τα τελευταία πέντε χρόνια, το 22% των ενηλίκων και το 18% των εφήβων στην Ευρώπη ανέφεραν ότι υπήρξαν θύματα απάτης ή παραβίασης ασφαλείας σε ψηφιακές πληρωμές. Στην Ελλάδα, το 14,8% των καταναλωτών έπεσε θύμα υποκλοπής ή απάτης. Το μεγαλύτερο ποσοστό σχετίζεται με κάρτες (18,2%) και σε μικρότερο βαθμό με ψηφιακά πορτοφόλια (7,8%).

• Ευκολία χρήσης (53%): Παρά την ευρεία διάδοση των ψηφιακών πληρωμών, το 55% όσων τις χρησιμοποιούν αναφέρει προβλήματα, είτε λόγω τεχνικών σφαλμάτων είτε λόγω ελλείψεων σε γνώσεις και δεξιότητες.

• Χαμηλό ή μηδενικό κόστος (49%): Σχεδόν όλοι οι καταναλωτές (87%) πιστεύουν ότι οι ψηφιακές πληρωμές πρέπει να είναι δωρεάν, ενώ το 88% ζητά κάθε τραπεζικός λογαριασμός να συνοδεύεται από δωρεάν κάρτα πληρωμής.

• Ιδιωτικότητα (81% ενηλίκων, 72% εφήβων): Η προστασία των προσωπικών δεδομένων αποτελεί μείζον ζήτημα. Οι πολίτες ανησυχούν ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο παραβίασης της ιδιωτικότητάς τους.

• Δικαίωμα επιλογής μετρητών (85%): Η μεγάλη πλειοψηφία θέλει να διατηρηθεί η ευρεία αποδοχή των μετρητών. Σχεδόν οι μισοί καταναλωτές (46% των εφήβων και 52% των ενηλίκων) φοβούνται ότι θα περιοριστεί η ελευθερία επιλογής τρόπου πληρωμής.

Τι σημαίνει για την Ελλάδα

Για τη χώρα μας, όπου το 14,8% των καταναλωτών έχει πέσει θύμα απάτης τα τελευταία χρόνια, το ζήτημα της ασφάλειας αποκτά κρίσιμη σημασία. Παράλληλα, η συνέχιση της χρήσης μετρητών αποτελεί αδιαπραγμάτευτη απαίτηση των πολιτών, κάτι που αντικατοπτρίζει την ανάγκη για ισορροπία ανάμεσα στο νέο ψηφιακό μοντέλο και την παραδοσιακή συναλλαγή.

Η ΕΚΤ θα πρέπει να αποδείξει στην πράξη ότι το ψηφιακό ευρώ μπορεί να προσφέρει αξιοπιστία, ιδιωτικότητα και ευκολία, χωρίς να αποκλείει κανέναν από το οικονομικό σύστημα.

Ένα βήμα προς το μέλλον με προϋποθέσεις

Το ψηφιακό ευρώ υπόσχεται να εξελίξει τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούνται οι συναλλαγές στην Ευρώπη. Ωστόσο, η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από το αν θα καταφέρει να απαντήσει στα ερωτήματα των πολιτών για ασφάλεια, ιδιωτικότητα, κόστος και ελευθερία επιλογής.

Η τεχνολογία μπορεί να φέρει επανάσταση στον χώρο των πληρωμών, αλλά η εμπιστοσύνη παραμένει ο καθοριστικός παράγοντας. Για να πετύχει, το ψηφιακό ευρώ θα πρέπει να χτιστεί πάνω σε αυτό το θεμέλιο.