Από την τηλεόραση στο feed: Η νέα πραγματικότητα των social media στην ενημέρωση

Σύμφωνα με τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνας Flash Ευρωβαρόμετρο (Ιούνιος 2025), η Ελλάδα ακολουθεί σταθερά την ευρωπαϊκή τάση, όμως εμφανίζει ακόμη υψηλή εξάρτηση από την τηλεόραση, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Οι νεότεροι χρήστες, αντίθετα, στρέφονται μαζικά στα social media, ενώ σημαντικό μέρος τους παρακολουθεί περιεχόμενο από influencers ή δημιουργούς περιεχομένου.

Παρά τη στροφή προς τις νέες πλατφόρμες, το ζήτημα της παραπληροφόρησης παραμένει έντονο, με ένα μεγάλο ποσοστό χρηστών να δηλώνει έκθεση σε ψευδείς ειδήσεις τις προηγούμενες ημέρες. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί νέες προκλήσεις για την ποιότητα της δημόσιας συζήτησης και την αξιοπιστία των πηγών ενημέρωσης.

Πιο αναλυτικά, η εικόνα που αποτυπώνει η έρευνα δείχνει μια κοινωνία που βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο εποχών ενημέρωσης: της παραδοσιακής και της ψηφιακής. Η τηλεόραση δεν έχει παραδώσει ακόμη τα «όπλα», αλλά η νέα γενιά αλλάζει τους κανόνες, επιλέγοντας τα social media ως βασικό κανάλι πληροφόρησης. Το ζητούμενο πλέον είναι αν οι νέες αυτές συνήθειες θα οδηγήσουν σε πιο πολυφωνική ενημέρωση ή σε μεγαλύτερη επιρροή από αλγόριθμους και ανεπαρκώς ελεγχόμενο περιεχόμενο. Ειδικότερα:

Η ενημέρωση περνά στα χέρια των social media – Οι Έλληνες αλλάζουν συνήθειες

Η ενημέρωση των πολιτών μεταβάλλεται με ταχείς ρυθμούς, καθώς τα κοινωνικά δίκτυα εξελίσσονται σε κυρίαρχη πηγή πληροφόρησης για την επικαιρότητα. Τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου (Ιούνιος 2025) καταγράφουν σημαντική αλλαγή στις συνήθειες ενημέρωσης, με την Ελλάδα να ακολουθεί την ευρωπαϊκή πορεία, αλλά με ορισμένες ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις.

Παρά την άνοδο των ψηφιακών μέσων, η τηλεόραση εξακολουθεί να παραμένει ψηλά στη λίστα, κυρίως για τους μεγαλύτερης ηλικίας χρήστες. Την ίδια στιγμή, τα social media ενισχύουν τον ρόλο τους, ιδιαίτερα μεταξύ των πολιτών ηλικίας 15-39 ετών.

Facebook και Instagram στην κορυφή – Η στροφή της νέας γενιάς

Στην Ελλάδα, το Facebook παραμένει η πιο δημοφιλής πλατφόρμα ενημέρωσης σε κοινωνικά και πολιτικά θέματα, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. Ακολουθούν το Instagram και το YouTube, ενώ το TikTok ανεβαίνει σταθερά, ιδίως στις νεότερες ηλικίες. Το ρεύμα αυτό συνάδει με την τάση που παρατηρείται σε επίπεδο ΕΕ, όπου οι πολίτες επιλέγουν κυρίως οπτικοακουστικές μορφές περιεχομένου για την ενημέρωσή τους.

Ιδιαίτερα έντονη είναι η στροφή των νέων 15-24 ετών, οι οποίοι εμπιστεύονται ολοένα και περισσότερο τα social media για γρήγορη, άμεση και σύντομη ενημέρωση. Τα σύντομα βίντεο (Reels, TikTok, Shorts) κερδίζουν έδαφος ως βασική μορφή κατανάλωσης πληροφοριών.

Αντίθετα, οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες –ιδίως 55+– εξακολουθούν να προτιμούν την τηλεόραση και τα παραδοσιακά μέσα, αν και η χρήση των social media και σε αυτές τις κατηγορίες σημειώνει μικρή αλλά συστηματική αύξηση.

Οι influencers ως νέοι “μεσάζοντες” της ενημέρωσης

Ένα σημαντικό εύρημα της έρευνας αφορά τον ρόλο των influencers και των δημιουργών περιεχομένου. Στην Ελλάδα, μεγάλο ποσοστό χρηστών των social media δηλώνει ότι ακολουθεί πρόσωπα που παράγουν ενημερωτικό ή σχολιαστικό περιεχόμενο σχετικό με κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στους νέους ηλικιακά χρήστες, ενώ παρατηρείται μικρότερη διάθεση παρακολούθησης influencers στις ηλικίες άνω των 40 ετών.

Η εξέλιξη αυτή αντικατοπτρίζει την ευρύτερη αλλαγή στη σχέση κοινού – μέσων ενημέρωσης, με τους πολίτες να στρέφονται σε πιο προσωποποιημένες πηγές πληροφόρησης, πέρα από τα παραδοσιακά media. Πρόκειται για μια σημαντική μεταβολή, καθώς δημιουργεί νέα κανάλια επιρροής στη δημόσια συζήτηση.

Παραπληροφόρηση: Παραμένει ισχυρή η ανησυχία του κοινού

Παρά τη συστηματική χρήση των ψηφιακών μέσων, το θέμα της παραπληροφόρησης εξακολουθεί να προκαλεί προβληματισμό. Ένα σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει εκτεθεί σε ψευδείς ειδήσεις τις τελευταίες ημέρες. Η κατάσταση αυτή είναι ορατή τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η ενημέρωση μέσω social media συνοδεύεται από προκλήσεις αξιοπιστίας.

Βασικά ευρήματα της έρευνας για Ελλάδα και ΕΕ:

• Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πλέον το κυρίαρχο μέσο ενημέρωσης για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα για την πλειοψηφία των πολιτών στην Ελλάδα. Πάνω από πέντε στους δέκα (56%) χρησιμοποιούν στην Ελλάδα πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να ενημερωθούν και δεύτερη έρχεται η τηλεόραση (54%), σε αντίθεση με τον μέσο όρο της ΕΕ που φαίνεται να προτιμά ακόμα την τηλεόραση για να ενημερωθεί (71%). Αξίζει να σημειωθεί πως μόλις το 34% των πολιτών στην Ελλάδα επιλέγουν να ενημερωθούν άμεσα από εφημερίδες, περιοδικά και διαδικτυακές εκδόσεις, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος φτάνει το 41%.
• Η παραπληροφόρηση στην Ελλάδα: Πάνω από εφτά στους δέκα (74%) δήλωσαν πως έχουν εκτεθεί σε παραπληροφόρηση ή fake news τουλάχιστον κάποιες φορές την τελευταία εβδομάδα, ποσοστό που υπερβαίνει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στην ΕΕ του 66%.
• Σχεδόν επτά στους δέκα (68%) προτιμούν να χρησιμοποιούν το Facebook για να ενημερώνονται στην Ελλάδα, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο στην ΕΕ (58%). Οι νέοι ηλικίας 15-24 ετών στην Ελλάδα δήλωσαν ότι πρώτη πηγή ενημέρωσής τους για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα είναι το Instagram (66%), γεγονός που συμβαδίζει και με τα δεδομένα για τους νέους γενικά στην ΕΕ (64%).
• Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη ΕΕ σχεδόν 4 στους δέκα (37%) δήλωσαν πως ακολουθούν influencers ή δημιουργούς περιεχομένου στα κανάλια μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες (51%) δήλωσαν πως αν και χρησιμοποιούν τα σόσιαλ μίντια, δεν ακολουθούν influencers ή δημιουργούς περιεχομένου, σε αντίθεση με τον μέσο όρο της ΕΕ (37%).
• Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει πολύ σημαντική για τους περισσότερους πολίτες, ακόμα κι αν δεν ενημερώνονται καθημερινά για τις ευρωπαϊκά ζητήματα: αν και η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί «σημαντικό» ότι η χώρα τους είναι μέλος της ΕΕ (66%), μόλις λίγο περισσότεροι από δύο στους δέκα (22%) δηλώνουν ότι παρακολουθούν τι συμβαίνει στην ευρωπαϊκή πολιτική «τις περισσότερες φορές», και περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα (44%) αναφέρουν ότι το κάνουν «περιστασιακά». Στην Ελλάδα σχεδόν επτά στους δέκα (68%) δήλωσαν πως παρακολουθούν, έστω και περιστασιακά, τις εξελίξεις στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.