Τατιάνα Τούντα, Hellas EAP: «Η ηγεσία δεν χτίζεται πάνω στην τελειότητα, αλλά πάνω στην αυθεντικότητα»

Η Hellas EAP παρέχει Employee Assistance Programs σε επιχειρήσεις, προσφέροντας υπηρεσίες που στοχεύουν στη βελτίωση της ψυχικής υγείας, της ευημερίας και της παραγωγικότητας των εργαζομένων σε εταιρείες τόσο του δημόσιου όσου και του ιδιωτικού τομέα, σε Ελλάδα και Κύπρο. Η ίδια η Τούντα, ωστόσο, ξεκίνησε την καριέρα της το 1993 στον κλάδο των Τηλεπικοινωνιών, ενώ αργότερα, το 1997, μετέβη στον τραπεζικό κλάδο, όπου και απέκτησε νευραλγικές θέσεις στον Όμιλο Τράπεζας Πειραιώς αλλά και στην ίδια την Τράπεζα Πειραιώς. Ήταν λίγο πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, το 2019 συγκεκριμένα, όταν αποφάσισε να κάνει "στροφή" στην καριέρα της, αφήνοντας πίσω τον τραπεζικό χώρο και ξεκινώντας τη διαδρομή της στη Hellas EAP, μια διαδρομή που έμελλε κι αυτή να της δώσει μαθήματα ζωής. Αφορμή για αυτή τη σημαδιακή αλλαγή πορείας αποτέλεσε το burnout της, που την ώθησε να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές της και να αφουγκραστεί το ένστικτό της.

Η CEO της Hellas EAP εξηγεί τι ήταν αυτό που την οδήγησε στην εν λόγω μετάβαση αλλά και ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε σε αυτή την αλλαγή. Το ένστικτό της, όπως αναφέρει, ήταν πάντα ο βασικός οδηγός στις επαγγελματικές της επιλογές. Από τα πρώτα της χρόνια στον χώρο των τηλεπικοινωνιών, ακολουθούσε περισσότερο αυτό το εσωτερικό κριτήριο, παρά κάποιο προδιαγεγραμμένο πλάνο καριέρας. «Εκεί έκανα τα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα και, παρά την απειρία μου τότε, άρχισα σταδιακά να αντιλαμβάνομαι τις δυνατότητές μου αλλά και τι θα χρειαζόταν να αλλάξω για τη μετέπειτα πορεία μου. Έτσι, όταν προέκυψε η ευκαιρία για το επόμενο βήμα, ήταν και πάλι το ένστικτό μου που με οδήγησε στον Τραπεζικό κλάδο. Εκείνη την περίοδο, η Xiosbank έστηνε το πρώτο της call center — κάτι ιδιαίτερα πρωτοποριακό για την εποχή — και για εμένα ήταν μια μοναδική ευκαιρία να μπω από την αρχή σε ένα περιβάλλον που χτιζόταν σχεδόν από το μηδέν. Επέλεξα να είμαι μέρος αυτού του νέου εγχειρήματος και να ζήσω από κοντά τη διαμόρφωση μιας λειτουργίας που τότε ξεκινούσε για πρώτη φορά. Όταν ολοκληρώθηκε αυτό το εγχείρημα, ήρθε και η συγχώνευση με την Τράπεζα Πειραιώς».

«Η προσαρμογή ήταν, χωρίς αμφιβολία, μια σημαντική πρόκληση. Οι δύο κλάδοι — οι τηλεπικοινωνίες και ο τραπεζικός χώρος — λειτουργούν με διαφορετικές προτεραιότητες και διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης της καθημερινής εργασίας. Η μετάβαση σήμαινε ότι έπρεπε να μάθω ένα νέο πλαίσιο, να εξοικειωθώ με διαφορετικούς όρους και διαδικασίες και να προσαρμόσω τον τρόπο που εργαζόμουν. Όμως, η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν ότι έπρεπε να κερδίσω την εμπιστοσύνη επαγγελματιών με πολλά χρόνια εμπειρίας στον τραπεζικό χώρο, και να δείξω ότι μπορούσα να αποτελέσω ενεργό και χρήσιμο μέλος της ομάδας. Κοιτώντας πίσω, η επιλογή μου για την μετάβαση στον τραπεζικό κλάδο ήταν η πρώτη από τις τρεις πιο καθοριστικές αποφάσεις της επαγγελματικής πορείας μου», προσθέτει.

Οι άνθρωποι στο επίκεντρο της δουλειάς της - Τα λάθη της λειτούργησαν ως καθρέφτης

Οι άνθρωποι ήταν πάντα το επίκεντρο της δουλειάς της. Από τα πρώτα βήματα στην εξυπηρέτηση πελατών μέχρι τις πιο απαιτητικές διοικητικές θέσεις, αυτό δεν άλλαξε ποτέ, όπως τονίζει. «Στη μακρά πορεία μου στον Όμιλο Τράπεζας Πειραιώς, νομίζω ότι αυτό που με βοήθησε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο να εξελίσσομαι ήταν η σύνδεσή μου με τους ανθρώπους. Είχα και έχω την ανάγκη να συνδέομαι μαζί τους ουσιαστικά, να καταλαβαίνω τι θέλουν να πουν πίσω από τις λέξεις και πώς νιώθουν. Έτσι μπορούσα να κατανοώ πώς να κινηθώ, πώς να στηρίξω και πώς να συνεργαστώ. Οι επικοινωνιακές δεξιότητές μου, με βοήθησαν να αναγνωρίζω με ποιους μπορώ να συμπορευτώ πραγματικά. Έμαθα να αναγνωρίζω όλο και πιο καθαρά την καλή πρόθεση. 

Στη διαδρομή μου υπήρξαν, και συνεχίζουν να υπάρχουν πάντα, άνθρωποι των οποίων οι αξίες, ο τρόπος σκέψης και η διάθεση για συνεργασία συναντήθηκαν με τις δικές μου. Έγιναν οι αληθινοί συνοδοιπόροι μου και εκείνοι με τους οποίους χτίσαμε εμπιστοσύνη, δημιουργήσαμε κοινό βηματισμό και ουσιαστικό αποτέλεσμα, αναγνωρίζοντας ο ένας στον άλλον το σεβασμό και τη διάθεση να κάνουμε το επόμενο βήμα μαζί

Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η δεξιότητα να αντιμετωπίζω τα λάθη μου με ειλικρίνεια. Έχω κάνει αρκετά λάθη στη διαδρομή μου, αλλά κάθε λάθος, όσο κι αν με δυσκόλεψε εκείνη τη στιγμή, λειτούργησε ως καθρέφτης. Κάποιες φορές αυτό που έβλεπα δεν μου ήταν εύκολο, αλλά ήταν η πραγματικότητα και αυτή η αλήθεια που με βοήθησε να ωριμάσω επαγγελματικά. Να γίνω πιο συνειδητή, πιο προσεκτική, να αφήνω πίσω μου πράγματα που δεν με βοηθούσαν να εξελιχθώ και να προχωρώ πιο συνειδητοποιημένα και πιο ξεκάθαρα», υπογραμμίζει.

«Η κατανόηση του business μού δίνει το “γιατί”, το HR και η οργανωσιακή μάθηση μού δίνουν το “πώς”»

Όσον αφορά το πώς συνδυάζει τη γνώση του business με τις δεξιότητες στον τομέα του HR και της οργανωσιακής μάθησης, η Τατιάνα Τούντα εξηγεί ότι η γνώση του business και οι δεξιότητες του HR είναι δύο πλευρές της ίδιας πραγματικότητας. «Η κατανόηση του business μού δίνει το “γιατί” — γιατί ζητείται μια αλλαγή, γιατί χρειάζεται μια νέα δομή, γιατί μια ομάδα δυσκολεύεται ή πετυχαίνει. Το HR και η οργανωσιακή μάθηση μου δίνουν το “πώς” — πώς θα στηριχθούν οι άνθρωποι μέσα σε αυτή την αλλαγή, πώς θα μάθουν, πώς θα αναπτυχθούν, πώς θα φτάσουν στο αποτέλεσμα. Ξεκινάμε από τους ανθρώπους, γιατί εκεί βρίσκεται πάντα η αλήθεια. Όταν ακούς πραγματικά την ομάδα, όταν αντιλαμβάνεσαι τις ανάγκες, τις δυσκολίες και τις δυνατότητές της, μπορείς να μεταφράσεις αυτή την εικόνα σε δράσεις που έχουν νόημα και για το business. Με απλά λόγια, η γνώση του business με βοηθά να βλέπω τη μεγάλη εικόνα και το HR με βοηθά να την κάνω πράξη μέσα από τους ανθρώπους».

«Η απόφαση να δουλέψω στη Hellas EAP δεν είχε την ασφάλεια την οποία είχα συνηθίσει τόσα χρόνια, αλλά ήξερα ότι θα με έφερνε κοντά σε κάτι ουσιαστικό για μένα»

«Υπήρξε μια απόφαση που άλλαξε πραγματικά τη ροή της πορείας μου και αυτή ήρθε σε μια περίοδο που εγώ η ίδια έφτασα σε burnout. Για πολλά χρόνια, είχα λειτουργήσει με πολύ έντονους ρυθμούς και προσωπική αφοσίωση που, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της οικογένειας, τελικά με ξεπέρασε. Ήταν μια στιγμή που έπρεπε να σταματήσω, να ακούσω τον εαυτό μου και να φροντίσω την ψυχική μου υγεία. Μέσα από αυτή τη διαδικασία πήρα την απόφαση να κάνω μια μεγάλη αλλαγή στην καριέρα μου, συνεχίζοντας τη διαδρομή μου στη Hellas EAP. Επρόκειτο για μια επιλογή που δεν είχε την “ασφάλεια” και τη δομή την οποία είχα συνηθίσει όσα χρόνια, αλλά κάτι μέσα μου —το ίδιο ένστικτο που με έχει καθοδηγήσει σε κάθε σημαντικό βήμα— μου έλεγε ότι αυτή η αλλαγή θα με έφερνε κοντά  σε κάτι πολύ ουσιαστικό για μένα. Ένιωσα ότι εκεί μπορούσα να συνδεθώ και να προσφέρω με έναν νέο και διαφορετικό πλέον τρόπο στη φροντίδα των ανθρώπων», εξομολογείται.

«Το όραμά μου ήταν να βοηθήσουμε οργανισμούς και ανθρώπους  να συναντηθούν πιο αληθινά»

Αναλαμβάνοντας την Hellas EAP, το όραμα της Τατιάνας Τούντα ήταν να αλλάξει ο τρόπος που οι άνθρωποι και οι οργανισμοί προσεγγίζουν την ψυχική υγεία. Να αντιληφθούν τη φροντίδα της ψυχικής υγείας ως το θεμέλιο μιας υγιούς κουλτούρας. Ταυτόχρονα, όπως διευκρινίζει, η πρόθεση και ο στόχος ήταν κάτι πολύ βαθύτερο: «να μπορέσουμε να συμβάλλουμε στη δημιουργία εργασιακών χώρων όπου ο άνθρωπος μπορεί να εκφράσει την αλήθεια του χωρίς φόβο. Να μπορεί να πει “δυσκολεύομαι”, “κουράστηκα”, “δεν είμαι καλά” και να ξέρει ότι θα ακουστεί πραγματικά. Στην πορεία μου μέσα σε μεγάλους οργανισμούς είδα πόσο συχνά κρυβόμαστε πίσω από τον ρόλο. Οι ηγέτες γιατί αισθάνονται ότι “πρέπει να αντέξουν”, ότι δεν επιτρέπεται η ευαλωτότητα όταν έχεις ευθύνη και στόχους. Οι εργαζόμενοι γιατί φοβούνται μήπως θεωρηθεί αδυναμία ή έλλειψη επαγγελματισμού. Είδα λοιπόν πόσο μοναχικό μπορεί να γίνει αυτό για τον καθένα και την καθεμία»

«Το όραμά μου, λοιπόν», συμπληρώνει, «ήταν να βοηθήσουμε οργανισμούς και ανθρώπους —σε όλα τα επίπεδα— να συναντηθούν πιο αληθινά. Όχι να “διορθώνουμε προβλήματα”, αλλά να ξεκλειδώνουμε δυνατότητες, να καλλιεργούμε μια κουλτούρα όπου είναι ασφαλές να είσαι άνθρωπος και όχι μόνο ρόλος.

«Εκεί όπου κάποτε υπήρχε σιωπή ή αμηχανία, σήμερα βλέπουμε στελέχη, ομάδες και διοικήσεις να ανοίγουν πιο εύκολα συζητήσεις περί ψυχικής υγείας»

Το μεγαλύτερο milestone της Hellas EAP, όπως τονίζει η Τούντα, είναι ότι φέτος συμπλήρωσε 20 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα και την Κύπρο. Σύμφωνα με την ίδια, πρόκειται για ένα σημαντικό επίτευγμα, ιδιαίτερα για μια εταιρεία που είναι 100% ελληνική και κατάφερε να παραμείνει σταθερή, συνεπής και αφοσιωμένη στον σκοπό της όλα αυτά τα χρόνια. «Αν κοιτάξω τώρα την πορεία της Hellas EAP τα τελευταία έξι χρόνια, ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που έχουμε πετύχει είναι ότι η συζήτηση για την ψυχική υγεία άρχισε να γίνεται πολύ πιο ανοιχτά μέσα στους οργανισμούς με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Η αγορά στο σύνολό της έχει ακόμη δρόμο μπροστά της. Όμως, σε σχέση με την προ πανδημίας εποχή, η μετατόπιση και η διαφορά είναι αισθητή.

Εκεί όπου κάποτε υπήρχε σιωπή ή αμηχανία, σήμερα βλέπουμε στελέχη, ομάδες και διοικήσεις να ανοίγουν πιο εύκολα τέτοιες συζητήσεις, να ζητούν ουσιαστική υποστήριξη και να αναγνωρίζουν τη σημασία της ψυχικής υγείας στην καθημερινή λειτουργία τους. Αυτή η αλλαγή, όσο κι αν συμβαίνει σταδιακά, αποτελεί για εμάς ένα πολύ σημαντικό milestone.
Ένα ακόμα milestone που θεωρώ πολύ σημαντικό είναι ο τρόπος που σταθήκαμε δίπλα στους οργανισμούς σε πραγματικά δύσκολες στιγμές. Στην πανδημία, στις αναδιαρθρώσεις, στις περιόδους αβεβαιότητας και πίεσης, δεν προσφέρουμε απλώς μια υπηρεσία, είμαστε εκεί. Για πολλούς από τους οργανισμούς που συνεργαζόμαστε, υπάρχουμε ως η φωνή ηρεμίας, ο σταθερός συνεργάτης που μπορούν να εμπιστευτούν όταν όλα γύρω τους αλλάζουν. Το να ακούμε “είστε πάντα εδώ για εμάς” είναι ο ρόλος που θέλουμε να έχουμε. Να είμαστε εκεί όταν οι άνθρωποι και οι οργανισμοί το χρειάζονται περισσότερο.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι, μέσα στη γενικότερη αλλαγή που συντελείται στην αγορά γύρω από την ψυχική υγεία, για πολλούς οργανισμούς η συζήτηση για την ψυχική ευεξία των ανθρώπων τους, συνδέεται αυθόρμητα με την Hellas EAP. Αυτό είναι αποτέλεσμα χρόνων εμπιστοσύνης και δουλειάς “στο πεδίο” και όχι κάτι που θεωρούμε αυτονόητο».

«Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην προαγωγή της ψυχικής υγείας στους εργασιακούς χώρους στην Ελλάδα είναι η έλλειψη εξοικείωσης»

«Νομίζω ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην προαγωγή της ψυχικής υγείας στους εργασιακούς χώρους στην Ελλάδα είναι η έλλειψη εξοικείωσης. Για πολλά χρόνια, η ψυχική υγεία ήταν κάτι “προσωπικό”, κάτι που δεν είχε θέση στη δουλειά. Αυτό δημιούργησε ένα είδος σιωπής —τόσο για τους εργαζόμενους, που φοβούνται μήπως θεωρηθούν αδύναμοι, όσο και για τους οργανισμούς, που συχνά δεν ξέρουν πώς να ανοίξουν τέτοια συζήτηση. Η Hellas EAP προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτό το εμπόδιο με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο, χτίζοντας εμπιστοσύνη. Όχι με θεωρία, αλλά με συνέπεια και παρουσία δίπλα στους οργανισμούς», αναφέρει η ίδια και προσθέτει, κατόπιν: «Βοηθάμε τους οργανισμούς να μιλήσουν γι’ αυτό το θέμα με φυσικότητα, να εκπαιδεύσουν τις ομάδες τους, να δημιουργήσουν ασφαλή πλαίσια συζήτησης και να δείξουν στους ανθρώπους τους ότι το να ζητήσεις βοήθεια δεν είναι αδυναμία αλλά δύναμη. Και βλέπουμε κάτι πολύ ξεκάθαρο: Εκεί όπου οι διοικήσεις είναι πραγματικά δεσμευμένες και η ψυχική υγεία έχει ενταχθεί στη καθημερινή στρατηγική του οργανισμού, τα προγράμματα φροντίδας ανθίζουν. Οι άνθρωποι τα εμπιστεύονται, τα χρησιμοποιούν, τα κάνουν κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Όταν η δέσμευση έρχεται από ψηλά, όλα τα υπόλοιπα βρίσκουν τον δρόμο τους».

«Η ηγεσία δεν χτίζεται πάνω στην τελειότητα, αλλά πάνω στην αυθεντικότητα»

Με γερή δόση ειλικρίνειας αναφέρει ότι δεν έχει “λύσει” το θέμα της πίεσης και του άγχους, τονίζοντας ότι υπάρχουν μέρες που είναι δύσκολες, όπως για όλους και όλες μας. Άλλωστε, ζούμε σε μια εποχή που συμβαίνουν πολλά γύρω μας και όλα αυτά μας επηρεάζουν.  «Η διαχείριση του στρες δεν είναι κάτι που το κατακτάς και τελειώνει. Είναι μια καθημερινή προσπάθεια. Κάποιες μέρες μου βγαίνει πιο εύκολα, άλλες πάλι όχι. Προσπαθώ να είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου και να αναγνωρίζω τα συναισθήματά μου αλλά και πότε χρειάζεται να κάνω ένα βήμα πίσω, πότε χρειάζεται να ζητήσω βοήθεια ή πότε πρέπει να πάρω μια ανάσα πριν συνεχίσω.

Κάτι που κάνω πολύ συνειδητά στην καθημερινότητά μου είναι ότι λέω την αλήθεια στην ομάδα μου για το πώς αισθάνομαι. Όχι με τρόπο -ελπίζω - που τους επιβαρύνει, αλλά με τρόπο που δείχνει ότι είμαι άνθρωπος και ότι και εγώ έχω μέρες με μεγάλη πίεση και άγχος. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου και εκείνοι νιώθουν άνετα να μιλήσουν όταν κάτι τους δυσκολεύει. Πιστεύω βαθιά ότι η αυθεντικότητα βοηθάει στη διαχείριση του άγχους, και εμένα και την ομάδα. Δεν προσπαθώ να δείξω ότι “τα αντέχω όλα”. Προσπαθώ να δείξω ότι είμαι παρούσα, αληθινή και διαθέσιμη. Και αυτό, στο τέλος της ημέρας, κάνει τη δουλειά πιο ανθρώπινη για όλους μας», εξηγεί.

 «Ο δρόμος προς την ηγεσία δεν είναι ευθεία γραμμή· θα υπάρξουν λάθη και διαδρομές που δεν θα μας δικαιώσουν»

Αν η Τατιάνα Τούντα μπορούσε να δώσει κάποιες συμβουλές σε νέες επαγγελματίες που θέλουν να φτάσουν σε ηγετικές θέσεις, ειδικά σε πολυεθνικά περιβάλλοντα, θα τους έλεγε αρχικά να μη βιαστούν να προσαρμοστούν σε μια εικόνα ηγεσίας που δεν είναι δική τους. Να δώσουν χρόνο στον εαυτό τους να καταλάβουν ποιες είναι πραγματικά. «Ο τίτλος έρχεται και φεύγει, αλλά αυτό που μένει είναι ο τρόπος που στέκεσαι απέναντι στον εαυτό σου και απέναντι στους ανθρώπους. Να θυμούνται ότι η ηγεσία δεν χτίζεται πάνω στην τελειότητα, αλλά πάνω στην αυθεντικότητα. Δηλαδή, πάνω στο να μπορείς να πεις "αυτό δεν το ξέρω», "εδώ έκανα λάθος", "σε αυτό χρειάζομαι βοήθεια"».

«Παράλληλα, να ακούν το ένστικτό τους», προσθέτει. «Οι καλύτερες αποφάσεις της δικής μου πορείας δεν ήταν ποτέ απόλυτα “λογικές”. Ήταν αποφάσεις που με πήγαν σε μέρη που δεν είχα φανταστεί, αλλά μου ταίριαζαν. 

Να θυμούνται επίσης ότι ο δρόμος προς την ηγεσία δεν είναι ευθεία γραμμή. Θα υπάρξουν λάθη, διαδρομές που δεν θα σε δικαιώσουν, μέρες που θα χρειαστεί να σταματήσεις για να επαναφορτιστείς. Αυτές οι στιγμές δεν σε αποδυναμώνουν, αντίθετα σε αναπτύσσουν.

Και τέλος, να επενδύουν στις σχέσεις. Στην ικανότητα να συνδέονται ουσιαστικά με ανθρώπους διαφορετικής κουλτούρας, γενιάς, ρυθμών και προσδοκιών. Η τεχνική γνώση ανοίγει πόρτες, αλλά είναι οι άνθρωποι που σε κρατούν μέσα στο δωμάτιο.

Αν κρατήσουν αυτά, όλα τα υπόλοιπα —οι τίτλοι, οι προαγωγές, οι ευκαιρίες — έρχονται πιο φυσικά και με τρόπο που μπορείς και να τα αντέξεις αλλά και να τα χαρείς», αναφέρει η ίδια καταληκτικά.