AI και YouTube: Πώς οι Έλληνες έφηβοι αλλάζουν τον τρόπο μάθησης

Η γενιά που «μεγαλώνει» με AI

Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει εισβάλει δυναμικά στην καθημερινότητα των εφήβων. Στην Ελλάδα, το 27% δηλώνει ότι τη χρησιμοποιεί σε καθημερινή βάση – ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (23%). Οι μαθητές βλέπουν το ΑΙ ως ένα εργαλείο υποστήριξης και όχι αντικατάστασης: τους βοηθά σε σχολικές εργασίες, αναζητήσεις, μεταφράσεις και δημιουργία περιεχομένου. Η πλειονότητα αναγνωρίζει ότι το AI ενισχύει τη δημιουργικότητά τους, από την παραγωγή νέων ιδεών (71%) μέχρι την καλλιτεχνική έκφραση σε ποίηση και εικόνα, όπως καταγράφει σε ειδική έρευνα της η Google που συνεργάστηκε με την ερευνητική ομάδα νέων της Livity για το ζήτημα με την πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία “The Future Report”.

Κριτική σκέψη απέναντι στην παραπληροφόρηση

Παρά την άνεση με την τεχνολογία, οι έφηβοι δείχνουν υγιή δόση σκεπτικισμού. Οι περισσότεροι ελέγχουν την προέλευση, την ημερομηνία και το ύφος των πληροφοριών που συναντούν, με μόλις το 8% να δηλώνει ότι δεν εξετάζει ποτέ την αξιοπιστία των πηγών.

Η στάση αυτή δείχνει ότι οι νέοι δεν είναι απλοί καταναλωτές περιεχομένου, αλλά αναπτύσσουν μηχανισμούς προστασίας απέναντι στην παραπληροφόρηση.

YouTube: Από την ψυχαγωγία στην εκπαίδευση

Η γνωστή σε όλους πλατφόρμα βίντεο YouTube αποτελεί πρωταγωνιστή στη μαθησιακή διαδικασία. Το 74% των Ελλήνων εφήβων δηλώνει ότι χρησιμοποιεί το YouTube για να μάθει κάτι σχετικό με το σχολείο, ενώ το 69% το αξιοποιεί για προσωπικά ενδιαφέροντα και εξερεύνηση νέων γνώσεων.

Η κυριαρχία του YouTube είναι σαφής: ξεπερνά TikTok, Instagram και Snapchat, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη όχι μόνο των μαθητών αλλά και των γονέων και των εκπαιδευτικών, που το θεωρούν την πιο αξιόπιστη πλατφόρμα μάθησης χάρη στην ποικιλία και την ποιότητα του περιεχομένου.

Οι προσδοκίες από το σχολείο, ψηφιακή ισορροπία και... FOMO

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ένα χάσμα μεταξύ σχολείου και πραγματικότητας. Ένας στους τρεις μαθητές δηλώνει ότι το σχολείο του απαγορεύει πλήρως τη χρήση εργαλείων AI – ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (25%).

Οι έφηβοι ζητούν καθοδήγηση, όχι απαγόρευση: θέλουν να μάθουν πώς να διαχειρίζονται τον «θόρυβο» του διαδικτύου, να ξεχωρίζουν τις αξιόπιστες πληροφορίες και να προστατεύουν την ψυχική τους υγεία. Είναι σαφές ότι η εκπαίδευση οφείλει να προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες, εντάσσοντας τη χρήση AI στη μαθησιακή διαδικασία.

Παρά την αυξημένη χρήση, οι έφηβοι στην Ελλάδα δείχνουν να αναζητούν ισορροπία. Το 76% δηλώνει ότι διαχειρίζεται καλά τις ψηφιακές του συνήθειες, επιλέγοντας να αφιερώνει χρόνο σε φιλίες, χόμπι και δραστηριότητες εκτός οθόνης.

Ωστόσο, το FOMO (fear of missing out) παραμένει ισχυρός παράγοντας: πολλοί αισθάνονται την ανάγκη να μένουν συνεχώς συνδεδεμένοι για να μη χάσουν τάσεις, ειδήσεις ή κοινωνικές εξελίξεις.

Σύμφωνα με την έρευνα πάντως, αντίθετα με την εικόνα που συχνά παρουσιάζεται, η πλειονότητα των εφήβων δεν δημοσιεύει ενεργά, αλλά παρακολουθεί και παρατηρεί. Ο φόβος για αρνητικά σχόλια, επικρίσεις ή διαδικτυακό εκφοβισμό τους ωθεί σε πιο ιδιωτικές μορφές επικοινωνίας – κυρίως μέσω προσωπικών μηνυμάτων.

Ο ρόλος της οικογένειας

Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι γονείς εξακολουθούν να αποτελούν βασικό σημείο αναφοράς. Το 36% των εφήβων τους θεωρεί την πιο αξιόπιστη πηγή στήριξης για την ασφάλεια και την υγεία τους στο διαδίκτυο. Ωστόσο, σχεδόν 1 στους 5 δηλώνει ότι δεν λαμβάνει καμία υποστήριξη.

Επιπλέον, εμφανίζονται ανισότητες ανάλογα με το εισόδημα: οι γονείς με υψηλότερα εισοδήματα εμπλέκονται περισσότερο στον έλεγχο του χρόνου οθόνης, ενώ οι χαμηλότερου εισοδήματος λιγότερο. Οι στρατηγικές διαφέρουν: από ρυθμίσεις συσκευών και εφαρμογές γονικού ελέγχου μέχρι πρόσβαση σε κωδικούς. Ωστόσο, το 40% των εφήβων δηλώνει ότι οι γονείς του δεν χρησιμοποιούν καμία μέθοδο παρακολούθησης.

Προς ένα πιο συνειδητό ψηφιακό μέλλον

Παρά τις προκλήσεις, η νέα γενιά στην Ελλάδα δείχνει έτοιμη να οικοδομήσει μια υπεύθυνη ψηφιακή κουλτούρα. Το 61% πιστεύει ότι η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος.

Οι έφηβοι δεν ζητούν αποσύνδεση, αλλά πρακτική καθοδήγηση. Δηλαδή, σαφείς κανόνες, θεσμικό πλαίσιο και εργαλεία που θα προάγουν την ευημερία τους στο διαδίκτυο. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η νέα γενιά θέλει να αξιοποιήσει τον ψηφιακό κόσμο με ασφάλεια, δημιουργικότητα και ισορροπία.