Υπό τον φόβο των κυβερνοαπειλών: 9+1 δράσεις για κάθε επιχείρηση και οργανισμό

Πιο αναλυτικά, η φετινή έκθεση Microsoft Digital Defense Report 2025 φωτίζει μια νέα πραγματικότητα: η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας έξαρσης κυβερνοεπιθέσεων, με στόχο όχι μόνο μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις, αλλά και νοσοκομεία, σχολεία και δημόσιες υπηρεσίες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, πάνω από το 50% των επιθέσεων έχουν ως κίνητρο το οικονομικό όφελος—αξιοποιώντας μεθόδους εκβιασμού και ransomware—ενώ η κατασκοπεία αφορά μόλις το 4% των περιστατικών. Η εξαγωγή δεδομένων είναι πλέον ο κανόνας: στο 80% των περιστατικών που ερευνήθηκαν, οι επιτιθέμενοι στόχευαν στην υποκλοπή ή συλλογή δεδομένων.

Όλο και πιο σύνθετες επιθέσεις και... η γεωπολιτική διάσταση του φαινομένου

Οι επιθέσεις γίνονται όλο και πιο σύνθετες, με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης να επιτρέπει στους δράστες να αυτοματοποιούν επιθέσεις, να δημιουργούν deepfakes και να εξαπολύουν εξελιγμένες απάτες phishing. Νέες τεχνικές, όπως το “ClickFix”—όπου ο χρήστης εκτελεί εν αγνοία του κακόβουλο κώδικα—και το device code phishing, εμφανίζονται συχνά στην Ευρώπη, ενώ οι επιτιθέμενοι εκμεταλλεύονται αδυναμίες σε cloud περιβάλλοντα και μη ενημερωμένα συστήματα.

Η γεωπολιτική διάσταση είναι έντονη: Ρωσικές ομάδες εστιάζουν σε κυβερνητικούς οργανισμούς και μικρές επιχειρήσεις σε χώρες που στηρίζουν την Ουκρανία, με το 25% των επιθέσεων εκτός Ουκρανίας να αφορά χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Ιρανικές ομάδες στοχεύουν ευρωπαϊκές εταιρείες logistics και ναυτιλίας, με στόχο την κατασκοπεία και την πρόσβαση σε εμπορικά δεδομένα με την Ελλάδα να βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες που έχουν δεχθεί τέτοιες επιθέσεις. Η Κίνα και η Βόρεια Κορέα εστιάζουν σε ακαδημαϊκά ιδρύματα, τεχνολογία και κυβερνητικές υπηρεσίες.

Τι κάνει η Ευρώπη

Για την αντιμετώπιση του παραπάνω θέματος, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαντά με τον Cyber Resilience Act (CRA), που αναμένεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την κυβερνοασφάλεια, όπως συνέβη με το GDPR για την προστασία δεδομένων. Η Microsoft συμμετέχει ενεργά στην ευρωπαϊκή προσπάθεια, παρέχοντας real-time threat intelligence σε κυβερνήσεις της ΕΕ και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη προτύπων συμμόρφωσης με τον CRA.

Η ανθεκτικότητα και η συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα είναι κλειδί για την αντιμετώπιση των απειλών. Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη ενισχύουν τη συνεργασία με τη βιομηχανία, την ανταλλαγή πληροφοριών και την ανάπτυξη κοινών πρωτοβουλιών για την προστασία κρίσιμων υποδομών.

Ανατρέχοντας στην ειδική έρευνα της Microsoft παραθέτουμε παρακάτω 10 βασικές δράσεις για την αντιμετώπιση των κινδύνων και την προσαρμογή στις νέες - απαιτητικές - συνθήκες:

1. Διαχείριση του κυβερνοκινδύνου σε επίπεδο διοικητικού συμβουλίου

Αντιμετωπίστε την κυβερνοασφάλεια ως επιχειρηματικό κίνδυνο, ισάξιο με τους οικονομικούς ή νομικούς κινδύνους. Είναι σημαντικό τα διοικητικά συμβούλια και οι CEO να κατανοούν τις αδυναμίες ασφαλείας του οργανισμού τους. Παρακολουθήστε και αναφέρετε δείκτες όπως η κάλυψη πολυπαραγοντικού ελέγχου ταυτότητας (MFA), η καθυστέρηση στην εγκατάσταση ενημερώσεων (patch latency), ο αριθμός περιστατικών και ο χρόνος απόκρισης, ώστε να έχετε πλήρη εικόνα των πιθανών ευπαθειών και του βαθμού ετοιμότητας σε περίπτωση κυβερνοεπίθεσης.

2. Δώστε προτεραιότητα στην προστασία των ταυτοτήτων

Καθώς η ταυτότητα αποτελεί το κυριότερο σημείο επίθεσης, εφαρμόστε πολυπαραγοντικό έλεγχο ταυτότητας ανθεκτικό στο phishing σε όλους τους λογαριασμούς, συμπεριλαμβανομένων των διαχειριστικών.

3. Επενδύστε στους ανθρώπους, όχι μόνο στα εργαλεία

Η κυβερνοασφάλεια αφορά ολόκληρο τον οργανισμό. Αναζητήστε τρόπους για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του προσωπικού σας και εξετάστε το ενδεχόμενο να εντάξετε την ασφάλεια στις αξιολογήσεις απόδοσης. Ο πολιτισμός και η ετοιμότητα — όχι μόνο η τεχνολογία — είναι καθοριστικοί παράγοντες για την άμυνα και την ανθεκτικότητα ενός οργανισμού.

4. Προστατέψτε το περίγραμμά σας

Ένας στους τρεις επιτιθέμενους χρησιμοποιεί απλές τακτικές για να διεισδύσει σε εκτεθειμένα σημεία ενός οργανισμού, συχνά εξετάζοντας όχι μόνο τα δικά σας συστήματα, αλλά και εκείνα προμηθευτών και συνεργατών που εμπιστεύεστε — όπως περιμετρικά web-facing assets (18%), εξωτερικές απομακρυσμένες υπηρεσίες (12%) και αλυσίδες εφοδιασμού (3%). Η πλήρης γνώση του «περιγράμματός» σας, ο τακτικός έλεγχος των προσβάσεων προς συνεργάτες και η επιδιόρθωση των εκτεθειμένων επιφανειών επίθεσης καθιστούν πιο δύσκολη την επιτυχία των εισβολέων.

5. Γνωρίστε τις αδυναμίες σας και προετοιμαστείτε για παραβίαση

Συνδυάστε τη γνώση του εκτεθειμένου αποτυπώματος του οργανισμού με την επίγνωση του επιχειρηματικού κινδύνου, ώστε να αναπτύξετε ένα προληπτικό σχέδιο αντιμετώπισης μελλοντικής παραβίασης. Συνδέστε τους ελέγχους ασφαλείας με τους επιχειρηματικούς κινδύνους σε όρους κατανοητούς για το διοικητικό συμβούλιο. Δεδομένου ότι η παραβίαση είναι θέμα «πότε» και όχι «αν», αναπτύξτε, δοκιμάστε και εξασκήστε το σχέδιο απόκρισης περιστατικών (IR plan) — συμπεριλαμβανομένων σεναρίων για επιθέσεις ransomware, που παραμένουν από τις πιο καταστροφικές και δαπανηρές απειλές. Πόσο γρήγορα μπορείτε να απομονώσετε ένα σύστημα ή να ανακαλέσετε διαπιστευτήρια;

6. Χαρτογραφήστε και παρακολουθήστε τα cloud assets

Καθώς το cloud αποτελεί πλέον κύριο στόχο επιτιθέμενων, πραγματοποιήστε απογραφή όλων των cloud workloads, API και ταυτοτήτων του οργανισμού και παρακολουθήστε για μη εξουσιοδοτημένες εικονικές μηχανές, λανθασμένες ρυθμίσεις ή μη εξουσιοδοτημένες προσβάσεις. Παράλληλα, εφαρμόστε πολιτικές διακυβέρνησης εφαρμογών, υπό όρους πρόσβασης και συνεχή παρακολούθηση tokens.

7. Χτίστε και εκπαιδεύστε για ανθεκτικότητα

Αφού οι παραβιάσεις θεωρούνται σχεδόν αναπόφευκτες, η ανθεκτικότητα και η ανάκαμψη είναι κρίσιμες. Τα αντίγραφα ασφαλείας πρέπει να είναι ελεγμένα, απομονωμένα και επαναφέρσιμα, ενώ οι οργανισμοί οφείλουν να διαθέτουν καθαρές διαδικασίες επαναδημιουργίας για τα συστήματα ταυτότητας και τα περιβάλλοντα cloud.

8. Συμμετέχετε στην ανταλλαγή πληροφοριών

Η κυβερνοάμυνα είναι ομαδική υπόθεση. Με την ανταλλαγή και λήψη δεδομένων απειλών σε πραγματικό χρόνο με συναδέλφους, κλαδικούς φορείς και κυβερνητικούς οργανισμούς, μπορούμε να δυσκολέψουμε τους αντιπάλους να πετύχουν τους στόχους τους.

9. Προετοιμαστείτε για κανονιστικές αλλαγές

Είναι πιο σημαντικό από ποτέ οι οργανισμοί να ευθυγραμμιστούν με νέες νομοθεσίες, όπως ο Κανονισμός Κυβερνοανθεκτικότητας της Ε.Ε. (EU Cyber Resilience Act) ή οι αμερικανικές απαιτήσεις για κρίσιμες υποδομές, που μπορεί να προβλέπουν υποχρεωτική αναφορά περιστατικών εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος ή πρακτικές Secure by Design. Αυτοί οι κανονισμοί υπογραμμίζουν τη σημασία της έγκαιρης αναφοράς περιστατικών και της ενισχυμένης εσωτερικής εποπτείας των πρακτικών κυβερνοασφάλειας.

10. Ξεκινήστε τώρα τον σχεδιασμό για τους κινδύνους AI και κβαντικής εποχής

Μείνετε μπροστά από τις αναδυόμενες τεχνολογίες. Κατανοήστε τόσο τα οφέλη όσο και τους κινδύνους της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης στον οργανισμό σας και προσαρμόστε ανάλογα τον σχεδιασμό κινδύνου, την επιφάνεια επίθεσης και τα μοντέλα απειλών. Προετοιμαστείτε για την εποχή της μετα-κβαντικής κρυπτογραφίας (PQC), καταγράφοντας πού χρησιμοποιείται κρυπτογράφηση και δημιουργώντας σχέδιο αναβάθμισης στα σύγχρονα πρότυπα καθώς αυτά εξελίσσονται.