Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος ήταν Έλληνας προσωκρατικός φιλόσοφος που έζησε τον 6ο με 5ο π.Χ. αιώνα και είναι γνωστός για την ιδέα της συνεχούς αλλαγής που διέπει ως νόμος το σύμπαν. Πίστευε στο ότι ο κόσμος δημιουργείται από τη «φωτιά», την αντίθεση και τον πόλεμο μεταξύ των αντιθέτων.
Δική του είναι η φράση «Κανείς δεν μπορεί να μπει στο ίδιο ποτάμι δύο φορές». Διότι και να μπει στο ίδιο ποτάμι, το νερό δεν θα είναι ποτέ το ίδιο. Αιτία τούτου, η κίνηση του νερού που κυλά αδιάκοπα στην κοίτη του ποταμιού, αλλά και το περιβάλλον, η γεωμορφολογία, οι κλιματικές συνθήκες που παίζουν το δικό τους ρόλο σε αυτή την κίνηση που γίνεται. Αυτή η ιδέα της κίνησης συνοψίζει μια μοναδικότητα που είναι ανεπανάληπτη, όπως και η ίδια η ζωή άλλωστε.
Εκτός από τη διαπίστωση ότι «τα πάντα ρει και ουδέν μένει…» μπορούμε να παρατηρήσουμε και πως το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ροής είναι διαταραγμένο.
Οι καταστάσεις διαταραχής σε έναν άνθρωπο, μία σχέση ή μία ομάδα ανθρώπων μπορούν να προκαλέσουν τη σύμμειξη ιδεών, σκέψεων και απόψεων, που διαφορετικά δε θα συνδυάζονταν ποτέ. Τέτοιου είδους καταστάσεις μπορούν να βοηθήσουν στην απόρριψη περιοριστικών πεποιθήσεων και να οδηγήσουν τους ανθρώπους να αποβάλλουν αντιλήψεις που δεν τους εξυπηρετούν. Μπορούν να αποτελέσουν την αφορμή για μία εσωτερική αναζήτηση ή τα καμπανάκια για τη λήψη αποφάσεων για δραστικές αλλαγές στη ζωή ενός ανθρώπου. Σε κάποιες περιπτώσεις δε, όταν κάποιος αγνοεί τα καμπανάκια, του έρχεται ολόκληρο το καμπαναριό...
Θα το κατανοήσουμε καλύτερα ενθυμούμενοι τον περίφημο λόγο του Χάρι Λάιμ στην κινηματογραφική ταινία Ο Τρίτος Άνθρωπος: «Για τριάντα χρόνια, οι Βοργίες κυβέρνησαν την Ιταλία επιβάλλοντας ένα καθεστώς πολέμου, τρομοκρατίας, φόνων και αιματοχυσίας. Εν τούτοις αυτή η περίοδος έχει να επιδείξει τον Μιχαήλ Άγγελο, τον Λεονάρντο ντα Βίντσι και την Αναγέννηση. Στην Ελβετία είχαν αδελφοσύνη και πεντακόσια χρόνια δημοκρατίας και ειρήνης και τι έχουν να επιδείξουν; Τα ρολόγια κούκους.»
Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια στιγμή στην ιστορία όπου αρχίζει να αλλάζει η καθιερωμένη διάταξη δύναμης και η νέα όψη του κόσμου, οι νέες δυνάμεις που υπάρχουν στον κόσμο, αρχίζουν να διαμορφώνονται. Και αυτοί είναι -και το έχουμε δει πολύ ξεκάθαρα σήμερα- σχεδόν πάντα πολύ ταραχώδεις καιροί, πολύ δύσκολοι καιροί, και αρκετά συχνά πολύ αιματηροί καιροί. Αυτό συμβαίνει περίπου μία φορά ανά αιώνα.
Σήμερα στον μοντέρνο κόσμο, λόγω του διαδικτύου όλα είναι συνδεδεμένα με όλα, αλληλεξαρτούμαστε και αλληλοσυνδεόμαστε, σαν έθνη και σαν μεμονωμένα άτομα, με έναν τρόπο που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ. Κάποτε ίσχυε το αν η φυλή μου ήταν πιο ισχυρή από τη δική τους, ήμουν ασφαλής· αν η χώρα μου ήταν πιο ισχυρή από τη δική τους, ήμουν ασφαλής. Δεν ισχύει πια αυτό. Η έλευση της αλληλεξάρτησης και τα όπλα μαζικής καταστροφής σημαίνει ότι ολοένα και περισσότερο, μοιράζομαι ένα πεπρωμένο με τον «εχθρό» μου.
Υπάρχει ένα σπουδαίο ποίημα του Τζον Νταν που λέγεται «Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί». Και λέει: «Κάθε ανθρώπου ο θάνατος λιγοστεύει εμένα τον ίδιο γιατί είμαι ένα με την Ανθρωπότητα, κι έτσι ποτέ σου μη στέλνεις να ρωτήσεις για ποιον χτυπά η καμπάνα, χτυπά για σένα». Η καμπάνα επομένως χτυπάει για όλους μας και για τον καθένα ξεχωριστά, όχι απλά για την επιβίωσή αλλά και την πρόοδο μας.
Για τον καθένα από εμάς υπάρχει ευθύνη και πηγάζει από την καρδιά και το μυαλό. Μας την κοινωνεί ο Καζαντζάκης: «Να λες εγώ θα σώσω το κόσμο. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω». Ας αναλάβω την ευθύνη της ζωής μου, της επιτυχίας μου, της ανθρωπιάς μου, της προσωπικής μου εξέλιξης και τότε θα μπορέσω να συμπαρασύρω μαζί μου και άλλους ανθρώπους και όλοι μαζί να συν-δημιουργήσουμε έναν κόσμο Αγάπης!
Σχόλια