Ήταν Μάρτης του 2020 όταν συνέβη το αναπάντεχο. Έκλεισαν σε μια μέρα σχολεία και πανεπιστήμια. Τα μαθήματα θα γίνονταν εξ αποστάσεως για λίγο, μέχρι να αναχαιτιστεί η πανδημία. Αυτό το λίγο εξελίχθηκε σε λίγο περισσότερο και κράτησε (ελπίζω να είναι οριστικά αόριστος) ενάμιση ακαδημαϊκό έτος (με μικροδιακοπές για τις εξεταστικές κυρίως). Το 2020-2021 ήταν η πρώτη χρονιά που δεν είδα τους φοιτητές μου από κοντά, που δεν ξέρω πώς μοιάζουν! Ήταν η πρώτη φορά που στις εξετάσεις (έγιναν δια ζώσης) έμπαινα στα αμφιθέατρα κι η ατμόσφαιρα ήταν παγωμένη. Άγνωστη μεταξύ αγνώστων! Άβολο!
Και οι ίδιες οι διαλέξεις είναι άβολες. Δεν θα γράψω για το άβολο του πράγματος, όμως. Είναι προφανές και αυτονόητο. Και όχι χρήσιμο στη φιλοσοφία μάρκετινγκ που αφουγκράζεται την αλλαγή, την αγκαλιάζει και προσαρμόζεται σε αυτή. Προσανατολισμένος στο marketing δεν είναι αυτός που φτιάχνει το καλύτερο με τα δικά του κριτήρια, ούτε αυτός που επιμένει πως «πάντα έτσι γίνονταν». Είναι αυτός που φτιάχνει το καλύτερο για το κοινό στο οποίο απευθύνεται στις συνθήκες που αντιμετωπίζει. Με αυτή την οπτική, θα μοιραστώ μαζί σας τι κρατάω από αυτή την εμπειρία που θα μου χρησιμεύσει ώστε να κάνω καλύτερα τη δουλειά μου στο μέλλον.
Το πρώτο και μεγαλύτερο κέρδος είναι ότι έμαθα πως έχω βιώσιμη και ρεαλιστική εναλλακτική. Έχω επιλογές κι είναι τεράστιο! Μου δίνει περισσότερη ηρεμία και ευελιξία. Δεν χρειάζεται να γίνει η πρώτη επιλογή (το καινούριο δεν είναι απαραίτητα καλύτερο) ούτε να αντικαταστήσει την προηγούμενη (είναι συμπληρωματικές), είναι σημαντικό όμως να υπάρχει. Για τις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η πρώτη. Από φυσικά αίτια μέχρι ανθρώπινα, το πανεπιστήμιο δεν είναι πια υποχρεωμένο να κλείνει, να αναβάλει μαθήματα, να διακόπτει τη λειτουργία του. Για τις περιπτώσεις που η φυσική παρουσία χρειάζεται πολύ μεγαλύτερο συντονισμό από όσο αξίζει το αποτέλεσμα. Ποτέ μέχρι τώρα, για παράδειγμα, δεν είχα την επιλογή με ένα μήνυμα να δώσω ραντεβού με όλους τους φοιτητές μου την προηγούμενη της εξέτασής τους (τότε που έχουν διαβάσει δηλαδή) για να κουβεντιάσουμε τις απορίες και τους προβληματισμούς τους.
Το δεύτερο κέρδος είναι η συμμετοχή. Και δεν εννοώ την απλή παρουσία που ήταν πράγματι αυξημένη σχεδόν στο διπλάσιο. Το κέρδος μου ήταν η ενεργός συμμετοχή στο μάθημα. Υπάρχουν φοιτητές που διστάζουν να εκφράσουν τη γνώμη τους ή τις απορίες τους σε μια φυσική τάξη. Η προστασία του «δεν με βλέπουν» και της ανωνυμίας ενθαρρύνει τη συμμετοχή περισσότερων και κυρίως αυτών που δεν θα συμμετείχαν αλλιώς. Επειδή για μένα η συμμετοχή είναι θεμελιώδης, την ενθαρρύνω όσο μπορώ. Δεν κατάφερα ποτέ αυτό που κατάφερε η τηλεκπαίδευση. Κι είναι σημαντικό γιατί οι λιγότερο εξωστρεφείς φοιτητές είναι διαφορετικού προφίλ και διαφορετικού τρόπου σκέψης. Το να συμμετέχουν κάνει το μάθημα καλύτερο για όλους. Και τώρα ψάχνω τρόπο να ενσωματώσω τη δυνατότητα για συμμετοχή μέσω γραπτών μηνυμάτων στις φυσικές διαλέξεις. Όλες οι ιδέες ευπρόσδεκτες.
Το τρίτο είναι η αλληλεπίδραση. Με την τηλεκπαίδευση μπορώ να θέτω ερωτήματα και να συγκεντρώνω γνώμες πιο ειλικρινείς, που δεν επηρεάζονται από τις άλλες. Υπάρχουν πολλά εργαλεία που σου επιτρέπουν να μοιράζεσαι τα ερωτήματα με τους φοιτητές, να περιμένεις να απαντήσει ο καθένας αυτό που πιστεύει και στο τέλος να κοινοποιείς σε όλους τα αποτελέσματα. Σου επιτρέπουν, δηλαδή, να κάνεις πειράματα μέσα στην τάξη! Ανεκτίμητο και διδακτικό! Και ενδιαφέρον για τους φοιτητές. Νομίζω ήταν απ’ τα highlights των διαλέξεων. Η πρόκληση είναι κι εδώ να βρω τρόπο να το ενσωματώσω στις φυσικές διαλέξεις. Δεν θα δυσκολευτώ νομίζω, όλοι με τα κινητά στο χέρι είναι στις αίθουσες. If you can’t beat them, join them...
Το τέταρτο είναι ότι εξοικειωθήκαμε με μια νέα μορφή εκπαίδευσης και μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να συμπληρώνουμε τις γνώσεις μας. Υπάρχουν εκεί έξω πάρα πολλά πλέον μαθήματα eLearning. Κι είναι ανεκτίμητα για την -απολύτως απαραίτητη πια- δια βίου εκπαίδευση. Δεν είναι πολύ εύκολο να πας στο πανεπιστήμιο 15 χρόνια μετά την αποφοίτησή σου για να κάνεις ένα μεταπτυχιακό και να επικαιροποιήσεις ή να εξειδικεύσεις τις γνώσεις σου σε ένα αντικείμενο. Είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις εξ αποστάσεως μαθήματα και μάλιστα από διαφορετικές πηγές. Ένα μάθημα απ’ το ΜΙΤ στο edx, ένα απ’ το Duke στο Coursera, ένα απ’ το ΟΠΑ! Τα παρακολουθώ και τα προτείνω χρόνια, τώρα περνάει το μήνυμα πιο εύκολα.
Συνοψίζοντας (είχα να κλείσω έτσι από έκθεση του σχολείου!), η τηλεκπαίδευση (όπως και η τηλεργασία) ήρθαν για να μείνουν και καλώς κατά τη γνώμη μου. Άλλη μια επιλογή! Το ζητούμενο για τα πανεπιστήμια και για τον καθένα μας είναι να βρούμε τους τρόπους που θα την ενσωματώσουμε στην παραδοσιακή, ώστε να ενισχύσουμε και να βελτιώσουμε το τελικό αποτέλεσμα, να το κάνουμε πιο ταιριαστό στο σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον.
Σχόλια