Σε εφαρμογή τίθενται οι νέες ρυθμίσεις του νόμου 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, στις οποίες προβλέπεται, και επισήμως, η δυνατότητα επιλογής 4ημερης πλήρους απασχόλησης, σε μια στιγμή που κάτι τέτοιο αποτελεί θέμα συζήτησης σε διεθνές επίπεδο.
Η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου, την περασμένη Παρασκευή, ανέφερε πως επιβεβαιώνεται «με τρόπο γενικευμένο και σαφή για όλους ανεξαιρέτως τους κλάδους εργασίας και όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας» το πλήρες συμβατικό ωράριο εργασίας των 40 ωρών εβδομαδιαίως για κάθε εργαζόμενο με εξαρτημένη σχέση εργασίας.
Παρέχεται και η δυνατότητα διευθέτησης του χρόνου εργασίας με διαφορετικό τρόπο, έτσι ώστε ο εργαζόμενος να μην δουλεύει κάθε μέρα, Δευτέρα έως Παρασκευή, αλλά να υιοθετήσει ένα ωράριο 4ημερης πλήρους απασχόλησης. Εντούτοις, σε αυτήν την περίπτωση, το καθημερινό οκτάωρο δεν παραμένει, αφού μιλάμε για 40 ώρες εβδομαδιαίως και 10 ώρες ημερησίως.
Αυτό μπορεί να γίνει ύστερα από αίτηση του εργαζόμενου, ενώ δεν είναι επιτρεπτή η απασχόληση πέραν των 10 ωρών ημερησίως και των 40 ωρών, σε 4ήμερη βάση. Επιπρόσθετα, «εφόσον δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση ή δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία με συλλογική σύμβαση, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας μπορεί να εφαρμοστεί με ατομική συμφωνία».
Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πόσο εργαζόμενοι θα επιλέξουν ένα τέτοιο πρόγραμμα εργασίας στην χώρα μας. Άλλωστε, αυτή τη στιγμή, υπάρχει σε διάφορες περιοχές του κόσμου -αλλά και ξεχωριστά, σε μια σειρά εταιρειών- ένα σύνολο «πειραμάτων» ώστε να φανούν, στην πράξη, τα θετικά και τα αρνητικά μιας εργάσιμης εβδομάδας τεσσάρων ημερών.
Για παράδειγμα, πέρυσι τον Μάιο, στους πρώτους μήνες της πανδημίας, η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Jacinda Ardern, πρότεινε στους εργοδότες να εξετάσουν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας και άλλες ευέλικτες επιλογές, ως έναν τρόπο ενίσχυσης του τουρισμού και αντιμετώπισης ζητημάτων ισορροπίας εργασίας/ζωής.
«Ακούω πολλούς ανθρώπους να προτείνουν ότι πρέπει να έχουμε μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας. Τελικά, αυτό [είναι ένα θέμα που] βρίσκεται πραγματικά μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Αλλά όπως έχω πει, έχουμε μάθει τόσα πολλά για τον Covid και την ευελιξία των ανθρώπων που εργάζονται από το σπίτι, την παραγωγικότητα που μπορεί να προκύψει από αυτό», είπε η Ardern.
«Η Νέα Ζηλανδία θα μπορούσε σίγουρα να πάει σε μια τετραήμερη εβδομάδα μετά τον Covid, και στην πραγματικότητα θα ήταν μια στρατηγική για την ανοικοδόμηση της οικονομίας και ιδιαίτερα της τουριστικής αγοράς που έχει πληγεί περισσότερο, καθώς στρέφεται προς μια εστίαση προς το εσωτερικό».
Άλλωστε, στην ίδια χώρα πραγματοποιούνται και κάποια «πειράματα» επί του θέματος. Τα περασμένα Χριστούγεννα, η Unilever New Zealand ξεκίνησε μια δοκιμή ενός έτους για να επιτρέψει και στους 81 υπαλλήλους της να εργάζονται μια μέρα λιγότερη, με πλήρη μισθό, κίνηση που η ίδια είπε ότι θα μπορούσε πράγματι να αυξήσει την παραγωγικότητα και να βελτιώσει την ισορροπία εργασίας-ζωής.
Η κίνηση αποτελεί ένα «πείραμα» για να διαπιστωθεί εάν η «συντόμευση» της εργάσιμης εβδομάδας κατά μία ημέρα μπορεί να «φέρει ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο εργασίας των εργαζομένων», δήλωσε, εκείνη την εποχή, ο διευθύνων σύμβουλος της Unilever New Zealand, Nick Bangs. «Πιστεύουμε ότι οι παλιοί τρόποι εργασίας είναι ξεπερασμένοι και δεν είναι πλέον κατάλληλοι».
Και αυτή δεν είναι η μόνη εταιρεία στην χώρα που έχει δοκιμάσει ή δοκιμάζει κάτι τέτοιο. Η έμπνευση της Unilever ήρθε από την Perpetual Guardian, μια φίρμα σχεδιασμού ακινήτων που δοκίμασε την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας το 2018, αναφέροντας αύξηση της παραγωγικότητας κατά 20%, χαμηλότερα επίπεδα άγχους και αυξημένη ικανοποίηση για τους εργαζομένους.
Η δοκιμή της εταιρείας κέρδισε, τότε, την παγκόσμια προσοχή και ο ιδρυτής της Perpetual Guardian είπε ότι «δεν υπήρχε κανένα μειονέκτημα» στην εβδομάδα των τεσσάρων ημερών. Αργότερα εκείνο το έτος, η εταιρεία έκανε μόνιμη την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας.
Στην Ιαπωνία, η Microsoft Japan πραγματοποίησε μια δοκιμή το καλοκαίρι του 2019, παρέχοντας στους εργαζόμενους άδεια μετ' αποδοχών τις Παρασκευές. Κατά τη διάρκεια της δοκιμής, ο τεχνολογικός κολοσσός ανέφερε μείωση του κόστους χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 23%. Οι πωλήσεις ανά εργαζόμενο αυξήθηκαν κατά 40 τοις εκατό, κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Οι ετήσιες κατευθυντήριες γραμμές της ιαπωνικής κυβέρνησης για την οικονομική πολιτική του έτους 2021 συνέστησαν στις εταιρείες να επιτρέπουν στους εργαζομένους τους να επιλέξουν μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, ως μέρος μιας πρωτοβουλίας που στόχευε στη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής στη χώρα.
Στην Ευρώπη, πριν από μερικούς μήνες, η Ισπανία ανακοίνωσε ότι θα γίνει «η πρώτη χώρα στον κόσμο που θα δοκιμάσει μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας». Το τριετές πιλοτικό έργο της χώρας, ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ, αναφερόταν τότε πως θα ξεκινούσε μέσα στον Σεπτέμβριο που διανύουμε.
Δύο δοκιμές στην Ισλανδία μεταξύ 2015 και 2019, στις οποίες οι ώρες εργασίας μειώθηκαν σε 35 χωρίς μείωση μισθών για 2.500 εργαζόμενους, είχαν ως αποτέλεσμα «δραματικά αυξημένη» ευημερία, μη μείωση της παραγωγικότητας ή των υπηρεσιών, αλλά και βελτίωση της ισορροπίας εργασίας-ζωής και του άγχους, σύμφωνα με το βρετανικό think tank Autonomy και την Ισλανδική Ένωση για Βιώσιμη Δημοκρατία.
Όπως προβλέπει ο σχεδιασμός, έως 400 εταιρείες θα συμμετάσχουν οικειοθελώς στο έργο, μειώνοντας την εργάσιμη εβδομάδα των εργαζομένων τους σε 32 ώρες, διατηρώντας ίδιους τους μισθούς. Η κυβέρνηση θα αποζημιώσει τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις για τυχόν υψηλότερα κόστη που θα προκύψουν από τις αλλαγές, όπως η ανάγκη πρόσληψης επιπλέον προσωπικού ή η αναδιοργάνωση των προγραμμάτων.
Είναι σημαντικό να τονιστεί πως, στις περισσότερες δοκιμές, ναι μεν μιλάμε για τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα, αλλά το οκτάωρο που «χάνεται» δεν μοιράζεται στις υπόλοιπες μέρες - οδηγώντας σε δεκάωρα προγράμματα εργασίας. Η εργάσιμη ημέρα παραμένει στις 8 ώρες και η εργάσιμη εβδομάδα στις 32 ώρες.
Κλείνοντας, αξίζει να αναφέρουμε πως η 4ημερη εβδομάδα εργασίας δεν αποτελεί μια καινούργια ιδέα, απλώς ήρθε ξανά στο προσκήνιο λόγω της πανδημίας. Για παράδειγμα, ο Βρετανός οικονομολόγος John Maynard Keynes, το 1930, προέβλεψε ότι μέχρι το 2030, η τεχνολογία θα είχε προχωρήσει σε σημείο που οι περισσότεροι θα εργάζονταν 15 ώρες την εβδομάδα, ενώ η παραγωγικότητα θα αυξανόταν.
Το 1956, ο τότε Αμερικανός Αντιπρόεδρος, Richard Nixon, δήλωσε ότι μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας θα φτάσει στις ΗΠΑ στο «όχι πολύ μακρινό μέλλον». Επίσης, ακτιβιστές και περιβαλλοντολόγοι έχουν υποστηρίξει ένα τέτοιο πλάνο, υπό το σκεπτικό ότι θα ωφελήσει τους εργαζόμενους και θα μειώσει τις εκπομπές. «Η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας βελτιώνει το περιβάλλον» έγραφε το Journal of Environmental Health του 1997.
Σχόλια