Γιατί «πέταξα» τα μετρητά και τις κάρτες και προτίμησα το ρολόι μου

Μια από τις πτυχές της ζωής μας που άλλαξαν τα τελευταία χρόνια (μετά την οικονομική κρίση και την πανδημία) και που, κατά τη γνώμη του υποφαινόμενου συντάκτη, ωφελήθηκαν σε εξαιρετικό βαθμό από αυτές τις αρνητικές και δύσκολες καταστάσεις, είναι οι ηλεκτρονικές πληρωμές. Πριν από 10 και κάτι χρόνια, αν ήθελες να πληρώσεις με κάρτα σε κάποιο συνοικιακό κατάστημα (και όχι μόνο), έπρεπε, στην καλύτερη των περιπτώσεων, να έχεις κάνει κάποιου τύπου προσευχή ή να έχεις συνεννοηθεί με τον καταστηματάρχη, λες και τον προειδοποιούσες πως θα δεχόταν το ολόγραμμα σου για μια συναλλαγή μέσω τεχνητής νοημοσύνης.

Σήμερα, μπορώ με ευκολία να πω πως η πληρωμή με κάρτα έχει γίνει εφικτή, αποδεκτή και μη παρεξηγήσιμη, στην πλειοψηφία των φυσικών καταστημάτων -ακόμη και σε εκείνο το μπαρ αργά το βράδυ, που πριν από μερικά χρόνια θα σε κοιτούσαν περίεργα αν ήθελες να πληρώσεις με κάρτα και που μπορεί να ήταν και λίγο επικίνδυνο να κάνεις κάτι τέτοιο. Ναι, δεν χρειάζεται πλέον να ψάχνεις για αυτοκόλλητα της Mastercard ή της Visa στις πόρτες και τα παράθυρα για να δεις αν υποστηρίζονται, ούτε να ρωτάς τον υπάλληλο, λες και ζητάς... να μην πληρώσεις. Το πιθανότερο είναι πως υπάρχει POS και πως αυτό λειτουργεί.

Προσωπικά, για πολύ καιρό πριν την εμφάνιση της πανδημίας, προσπαθούσα να καταργήσω την χρήση φυσικού χρήματος - πέρα από όλα τα άλλα, είναι και βρώμικο. Με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, αφού το λιγότερο που έχει πάνω είναι η νεότερη μετάλλαξη του κορονοϊού. Αυτό δεν ήταν πάντα εφικτό και, ίσως και από συνήθεια, πάντα είχα πάνω μου μερικά ευρώ, σε περίπτωση που βρισκόμουν σε μια κατάσταση στην οποία δεν θα ήταν εφικτή η χρήση κάρτας. Μετά την πανδημία και την επιστροφή από τα lockdown, μπορώ με ευκολία να πω πως, κατά 95%, έχω καταργήσει την χρήση χαρτονομισμάτων και κερμάτων.

Αυτό το υπολειπόμενο 5% οφείλεται σε δύο παράγοντες. Αρχικά, στο ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι της ίδιας λογικής με εμένα ή δεν έχουν την ίδια εξοικείωση με τα ηλεκτρονικά μέσα. Για παράδειγμα, μπορεί να παραγγείλεις delivery με την παρέα σου και οι περισσότεροι να θέλουν να πληρώσουν με μετρητά. Αν πληρώσετε όλοι μαζί από τον λογαριασμό σου, καταλήγεις με αρκετά χαρτονομίσματα, κέρματα και ρέστα. Κατά δεύτερον, υπάρχουν κάποια σημεία όπου, αν δεν πληρώσεις μέσω εφαρμογής, δεν είναι εφικτή η χρήση ηλεκτρονικού χρήματος. Για παράδειγμα, τα ταξί ή κάποια delivery που δεν είναι σε app (και που χάνουν πελάτες).

Και πλέον, εδώ και αρκετούς μήνες, έχω προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα: έχω καταργήσει και την χρήση κάρτας. Και θα αναρωτηθεί κανείς: «και πώς πληρώνεις»; Όχι, δεν πλένω τα πιάτα στα μαγαζιά που επισκέπτομαι ούτε με κερνάει κανείς. Απλώς, μέχρι πρότινος χρησιμοποιούσα το Android κινητό μου και το Google Pay (να σημειώσουμε εδώ πως προσφέρεται και το Samsung Pay, σε συσκευές που φέρουν την υπογραφή της γνωστής κατασκευάστριας από την Κορέα), ενώ μέχρι και πριν λίγες μέρες χρησιμοποιούσα το Apple Pay στο iPhone μου. Πλέον, συνήθως δεν κάνω ούτε αυτό. Πληρώνω μέσω του Apple Watch μου.

Και θα αναρωτηθεί (πάλι) κάποιος: γιατί να το κάνω όλο αυτό; Γιατί να εμπιστευτώ την Apple ή την Google για τις πληρωμές μου και να μην έχω πάνω μου μια κάρτα, που ελέγχω εγώ πότε και που χρησιμοποιείται, ή να μην έχω τα λεφτά στη τσέπη, οπότε να είμαι σίγουρος πόσα έχω; Η απλή απάντηση είναι η ευκολία. Δεν χρειάζεται να ψάξεις για καμιά κάρτα (που μπορεί να έχεις και πολλές) στα πορτοφόλια ή τις τσέπες σου και για κανένα PIN. Βγάζεις το κινητό που μάλλον κρατάς ήδη για να κάνεις ένα ακόμη TikTok ή να ενημερώσεις για την τοποθεσία σου (ή το ρολόι που βρίσκεται ήδη στο χέρι σου), σκανάρεις σε χιλιοστά του δευτερολέπτου το πρόσωπο ή το αποτύπωμα σου, πληρώνεις στο POS.

Ο δεύτερος και πολύ πιο σοβαρός λόγος είναι η ασφάλεια. Δεν θα σταθώ ιδιαίτερα στα χρήματα σε φυσική μορφή, αφού είναι αυταπόδεικτο ότι μπορεί να στα κλέψουν ή να τα χάσεις. Το ίδιο μπορεί, όμως, να συμβεί και με τις κάρτες, δεν είναι μικρότερος ο κίνδυνος. Για παράδειγμα, πριν λίγο καιρό, στο μετρό, κάποιοι ελαφροχέρηδες πήραν το πορτοφόλι φίλης, στο οποίο είχε μια κάρτα με 150 ευρώ. Τα χρήματα, μετά από διάφορες συναλλαγές σε βενζινάδικα και πριν το καταλάβει, έκαναν φτερά. Ναι, η φίλη, μέσω της αμφισβήτησης των συναλλαγών, τα πήρε πίσω μετά από αρκετές μέρες. Δεν θέλεις όμως να σου τύχει όλο αυτό (και φυσικά, δεν σχολιάζω ποιος θα σου επιστρέψει τρία πενηντάευρα που σου έπεσαν στο δρόμο).

Και ναι, μπορεί οι κάρτες να είναι λίγο πιο ασφαλείς από τα μετρητά, αλλά μην ξεχνάμε πως μπορεί κάποιος να έχει πρόσβαση σε αυτές, χωρίς ποτέ να το καταλάβεις, μέσω NFC. Και φυσικά, να κάνει αγορές χωρίς PIN, αν τις πάρει στα χέρια του, μέχρι ένα ποσό. Και για αυτό κάπου εδώ, στο θέμα της ασφάλειας, έρχονται οι πληρωμές μέσω mobile συσκευών. Χωρίς πολλές τεχνικές αναλύσεις, Apple και Google Pay χρησιμοποιούν tokenization, δημιουργώντας έναν μοναδικό κωδικό κάθε φορά που γίνεται μια αγορά - ο έμπορος δεν βλέπει ποτέ τον αριθμό της πιστωτικής κάρτας και, ακόμη κι αν κάποιος κλέψει με κάποιο τρόπο αυτόν τον κωδικό, δεν θα μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει για άλλες αγορές.

Την ίδια στιγμή, η χρήση των Apple και Google Pay είναι κλειδωμένη με τον αισθητήρα δακτυλικών αποτυπωμάτων ή την αναγνώριση προσώπου που υπάρχει πάνω στη συσκευή, προσθέτοντας ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας που δεν διαθέτουν οι κάρτες. Έτσι, ακόμα κι αν κάποιος κλέψει το smartphone, θα δυσκολευτεί να το χρησιμοποιήσει για αγορές. Παράλληλα, αν χαθεί η συσκευή, το ψηφιακό πορτοφόλι μπορεί να απενεργοποιηθεί εξ αποστάσεως με το Find My iPhone και το Find My Device της Google. Με άλλα λόγια, αν μου κλέψεις το iPhone και καταφέρεις να κάνεις αγορές με αυτό, χαλάλι σου. Δύσκολο, όμως, καθώς σίγουρα δεν έχουμε το ίδιο πρόσωπο.

Εδώ έρχεται και ένας άλλος προβληματισμός. Γιατί δεν συμβαίνει το ίδιο και με όλες τις υπόλοιπες κάρτες; Γιατί να μην έχω την ταυτότητα μου στο κινητό (κάτι που έχει προαναγγελθεί αλλά ακόμη δεν έχει γίνει) και να μην περιορίζεται στην χρήση ηλεκτρονικής ταυτοπροσωπίας για τον έλεγχο του πιστοποιητικού covid (όταν και εάν ελέγχεται. Σε μερικές μέρες δεν θα ελέγχεται και επισήμως); Και γιατί να πρέπει να χρησιμοποιώ μια κάκιστη πλαστική κάρτα για την είσοδο μου στο μετρό και όχι το κινητό μου, αφού όταν βγω από αυτό θα πληρώσω για τον καφέ μέσω του... smartwatch; Απορίες που ακόμη δεν έχουν απάντηση.

«Έχετε ξεφύγει και νομίζετε πως όλοι είναι tech freaks», θα πει κάποιος. «Όλα αυτά είναι για να ξέρουν τι κάνεις και να σε παρακολουθούν, το επόμενο είναι το τσιπάκι» θα πει κάποιος δεύτερος. «Εγώ θέλω να ελέγχω τι γίνεται με τα λεφτά μου, να ξέρω τι δίνω, τι παίρνω, τι έχω πάνω μου», κάποιος τρίτος. «Ναι, τώρα και που θα αναπνέουμε θα το κάνουμε μέσω app, δεν μας παρατάτε ψώνια», ένας τέταρτος. «Δεν έχουμε λεφτά για τόσο ακριβές συσκευές», ο πέμπτος. «Εγώ δεν θέλω να πληρώνω. Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» ένας άλλος. Σας πρόλαβα; Απαντήσεις σε αυτά υπάρχουν, αλλά μπορεί κάποιος να τις ανακαλύψει χωρίς πολύ σκέψη - αν θέλει. Καλές πληρωμές, καλό Πάσχα!