«Το σηκώνει ο οργανισμός σας» να προσλάβετε ταλέντα;

Κάποιοι συνάδελφοι τους από άλλες επιχειρήσεις ακούνε για talent acquisition, talent management, talent processes & strategies, talent models και άλλα συναφή, ανασηκώνουν τους ώμους τους, αμφιβάλλουν, δυσανασχετούν, αδιαφορούν και κυρίως δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί οι άλλοι δεν μπορούν να βρουν ανθρώπους. «Εμείς μια χαρά βρίσκουμε στελέχη» λένε και τους ρωτούν «Μήπως δεν κάνετε κάτι καλά;» Οι talent seekers εξανίστανται, τους κοιτούν αφ’ υψηλού και απαντούν με στόμφο, αυτοπεποίθηση και απόλυτη φυσικότητα ότι «εμείς δεν ψάχνουμε απλά για στελέχη αλλά για ταλέντα».

Από αυτό το σημείο και μετά, οι διάλογοι αποκτούν μια αριστοφανική διάσταση, με στοιχεία υπερβατικής παρωδίας που πολύ θα ζήλευε ο Samuel Beckett ο οποίος, αν ζούσε σήμερα, μπορεί να εμπνεόταν και να έγραφε μια νέα εκδοχή του «Περιμένοντας τον Γκοντό».

The talent show!

Η λέξη «ταλέντο» μου προκαλεί, επιεικώς, θυμηδία και σκωπτική διάθεση. Συλλαμβάνω τον εαυτό μου έτοιμο να τσιγκλήσει όποιον την αναφέρει με εκείνο το περισπούδαστο ύφος που φανερώνει σοβαροφάνεια, συγκατάβαση (…και βεβαίως ασυνείδητη άγνοια). Αν ορίσουμε τον όρο «ταλέντο», σύμφωνα με το Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD), αυτό αναφέρεται σε άτομα που έχουν τη δυνατότητα να κάνουν σημαντική διαφορά στην απόδοση της επιχείρησης, είτε μέσω της άμεσης συνεισφοράς τους είτε μέσω του υψηλότερου επιπέδου δυνατοτήτων που μπορεί να φτάσουν.

Αν εκλάβουμε σαν αφετηρία αυτό τον ορισμό, τότε η ερώτηση είναι η εξής: Ξέρετε κάποια επιχείρηση που να επιθυμεί να προσλάβει μέτριους ανθρώπους, που δεν είναι σε θέση να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους, συμβάλλοντας στη υψηλότερη ατομική και συλλογική απόδοση; Προφανώς όχι. (Υπάρχουν βεβαίως και εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ας μην τις αναφέρω για να μην ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου.) Άρα, όσοι εμπίπτουν στον παραπάνω ορισμό, ή σε άλλους παρεμφερείς, είναι όλοι ταλέντα;

Με το συγκεκριμένο σκεπτικό, η απάντηση είναι αναγκαστικά καταφατική. Συμπέρασμα: Καταφέραμε να βαφτίσουμε ταλέντα όλους αυτούς τους ανθρώπους. Επινοήσαμε έναν φανταχτερό και περίτεχνο όρο, μαζί με όλα τα ομόρριζα παράγωγα του, για να εκφράσουμε και δηλώσουμε όσα ακριβώς κάναμε και στο παρελθόν. Σταματήσαμε πλέον να αναφερόμαστε στο κοινότοπο και μπανάλ «εύρεση και πρόσληψη στελεχών» και φτάσαμε σε μια φράση trendy «προσέλκυση και στελέχωση της εταιρείας με ταλέντα». Τι να κάνουμε τώρα; Μας αρέσουν οι όροι που είναι sexy, μας δίνουν μια (ψευδ)αίσθηση ότι κάνουμε κάτι το οποίο αποπνέει μια επιστημονικότητα ενώ προσθέτουν επιπλέον έναν αέρα ανανέωσης, χάρης και κομψότητας. Άλλωστε, και τα ταλέντα αρέσκονται σε τέτοια κομπλιμέντα. Και τι δεν θα έδινα, στα εικοσιπέντε μου, να ήμουν δυνητικό «ταλέντο» και όχι ένας απλός και ταπεινός «υποψήφιος» του σωρού!

Η χρήση και η κατάχρηση

Ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους για να μη τρέφουμε αυταπάτες. Το ταλέντο είναι η έμφυτη, η εγγενής ικανότητα ενός ατόμου για κάτι. Δεν έχει καμία σχέση με δεξιότητες που αποκτώνται και αναπτύσσονται στο πέρασμα του χρόνου. Αν όντως μια επιχείρηση ψάχνει για ταλέντα σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό, μάλλον πελαγοδρομεί αλλά καλή της επιτυχία. Αν εξισώνει τα ταλέντα με τους ανθρώπους που έχουν αναπτύξει συγκεκριμένες ικανότητες που είναι επιθυμητές για μια συγκεκριμένη θέση, τότε δεν υπάρχει λόγος να θολώνει τα νερά δημιουργώντας υψηλότερες προσδοκίες και εντυπώσεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. «Και τι πειράζει;»

Πειράζει διότι οδηγούμαστε σε απίστευτες ερωτήσεις με συνεπακόλουθες παρερμηνείες και παρανοήσεις όπως:

• Αν ορίσουμε ως talents όλους τους υποψήφιους, υπάρχουν και top talents; Μήπως έχουμε στο μυαλό μας υπερήρωες και superstars που προορίζονται μόνο για ελάχιστες και υψηλές θέσεις στην ιεραρχία της εταιρείας;
• Υπάρχουν διαφορές, επί της ουσίας, στη διαδικασία recruitment όταν αναφερόμαστε στην προσέλκυση ταλέντων; Αν ναι, ποιες είναι αυτές; Για παράδειγμα, τα άτομα που θα διεξάγουν τις συνεντεύξεις στα talents θα είναι διαφορετικά, κάτι σαν ελίτ; Θα έχουμε άλλα ψυχομετρικά;
• «Δηλαδή αυτός ο account director που ψάχνετε και τον παρουσιάζετε ως ταλέντο, τι διαφορά θα έχει από μένα , που έχω τον ίδιο τίτλο, και που κάθε χρόνο πετυχαίνω τους στόχους μου ενώ έχω αναπτύξει το πελατολόγιο μου πέρα από κάθε προσδοκία σας»; Τι θα απαντούσατε;
• Θα έχουμε εργαζόμενους δύο ταχυτήτων στην εταιρεία; Από τη μια, θα υπάρχουν τα ταλέντα και από την άλλη, οι «πτωχοί πλην τίμιοι εργαζόμενοι»; Και αν ναι, τι θα γίνει με το άλλο περιλάλητο αφήγημα περί διαφορετικότητας & συμπερίληψης; «Δύο μέτρα και δύο σταθμά; Ή μήπως το talent management δεν εντάσσεται στις πολιτικές περί διαφορετικότητας & συμπερίληψης;»

Αντιλαμβάνεστε πόσο εύκολα μπορεί το τοπίο να γίνει ομιχλώδες, προκαλώντας ασάφειες, αμφισημίες και διφορούμενες αναγνώσεις.

Έστω… ταλέντα. Μπορείτε όμως να το αντέξετε;

Έστω ότι όλοι μιλάμε την ίδια γλώσσα και καταλαβαίνουμε το ίδιο πράγμα με τη λέξη ταλέντο. Το ερώτημα είναι αν είστε σε θέση, ως εταιρεία, να υποστηρίξετε το εγχείρημα της προσέλκυσης τους, της ενσωμάτωσης, ανάπτυξης και υποστήριξης τους ώστε να καταφέρετε να επιτυγχάνουν υψηλή απόδοση, αναπτύσσοντας συνθήκες που θα τους επιτρέπουν να εξελίσσονται. Υπάρχει το υπέδαφος ή έχετε δημιουργήσει εκείνες τις προϋποθέσεις για να προχωρήσετε σε έναν τέτοιο ανασχηματισμό, ο οποίος πέρα των θεμάτων οργάνωσης, αγγίζει και επηρεάζει παγιωμένες στάσεις, αντιλήψεις και συμπεριφορές των ανθρώπων της επιχείρησης, ανεξαρτήτως ιεραρχίας; Αυτό είναι που υπαινίσσομαι με τον τίτλο του άρθρου, με ή χωρίς τα εισαγωγικά. Το σηκώνει ο οργανισμός σας;