«Να συνδεθούν οι τράπεζες με τον υπόλοιπο παραγωγικό ιστό και να επαναπατριστούν κεφαλαία»

Το γεγονός ότι τα επιτοκιακά περιθώρια παραμένουν σταθερά σε ευρωπαϊκά υψηλά συντηρεί μία οργανική κερδοφορία εις βάρος της χρηματοοικονομικής ευελιξίας των πολιτών. Οι κοινές ευρωπαϊκές πρακτικές θέλουν χαμηλά επιτοκιακά περιθώρια (άρα και χαμηλές οργανικές κερδοφορίες) προκειμένου να τροφοδοτούν με αναπτυξιακά κεφάλαια τις βιομηχανίες.

Η πρόσφατη πτώχευση της Youla οφείλεται εν πολλοίς στον ακριβό δανεισμό. Η εταιρεία δανειζόταν και πριν το 2017 - όταν μεταβιβάστηκε στους Πορτογάλους - με επιτόκια της τάξης του 15-20%. Με τέτοια επιτόκια, θα πρέπει να έχεις αύξηση πωλήσεων της τάξης του 45% προκειμένου να ανταποκριθείς.

Μία «κακή χρονιά» και η – οποιαδήποτε - εταιρεία έχει βουλιάξει. Το ίδιο συνέβη και με τον μεγάλο τουριστικό όμιλο στην Κρήτη, ο οποίος είχε μέσο κόστος δανεισμού πάνω από 20% αφού είχε συσσωρευμένα δάνεια από την δεκαετία του ’80. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά αντίστοιχα παραδείγματα που το υψηλό κόστος δανεισμού οδήγησε σε λουκέτα ή σε παρακμή των κλάδων.

Ένας βασικός λόγος που η ΕΚΤ θέλει να μειώσει τα επιτόκια

Η Τράπεζα της Ελλάδας χτυπάει ενίοτε τα «καμπανάκια» της ανησυχίας, αλλά όσο ο SSM (δηλαδή η ΕΚΤ) δεν κοιτάζει πέρα από το στενό τραπεζικό της ενδιαφέρον, τότε οι οικονομίες βιώνουν το «σύνδρομο στέρησης».

Ήδη πολλά funds εκμεταλλεύθηκαν τα υψηλά επιτόκια στην Ευρώπη και εγκατέλειψαν κλάδους και επιμέρους αγορές (niche) στην Ελλάδα προκειμένου να εξασφαλίσουν υψηλά και ασφαλή κέρδη. Επενδύσεις που είχαν χρηματοδοτηθεί ή ήταν να χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκά funds εγκαταλείφθηκαν.

Αυτό συνέβη στη Ν. Ιταλία και στη Σικελία, στην Καταλωνία και στην χώρα των Βάσκων στην Ισπανία, σε πολλές περιοχές της Γαλλίας, στο Βέλγιο (Βαλωνία) και στην Κεντρική Ευρώπη (Τσεχία, Πολωνία).

Τα οικονομικά και επιχειρηματικά μοντέλα που κερδίζουν έδαφος στην Ευρώπη, συνδέουν την τραπεζική κερδοφορία με τη χρηματοδότηση. Υπάρχει άτυπος κανόνας σε Γαλλία να δίνουν σε χρηματοδότηση επιχειρήσεων το 20-30% των κερδών τους προ φόρων. Στη Γερμανία, οι τράπεζες ορίζουν «ζώνες ενδιαφέροντος» δηλαδή βιομηχανικούς κλάδους ανά περιοχή, οι οποίοι τυγχάνουν ευνοϊκής χρηματοδότησης από τις τράπεζες της περιοχής προκειμένου να αποφευχθεί η αποβιομηχάνιση. Πολύ σωστά και στην Ελλάδα, ο κ. Στουρνάρας επισημαίνει συνεχώς την ανάγκη αύξησης των χρηματοδοτήσεων των ελληνικών επενδύσεων από τις τράπεζες. Αποφεύγει βεβαίως να θίξει το θέμα της υπέρογκης κερδοφορίας αφού οι ελληνικές τράπεζες παραμένουν «υπό την προστασία» και της ΤτΕ αλλά και της ΕΚΤ, ως ασθενείς σε ανάρρωση.

H προσεκτική παρατήρηση για τα υπέρμετρα κέρδη, τις όποιες καταχρηστικές χρεώσεις και τις διαμαρτυρίες πελατών (επιχειρηματιών και ιδιωτών) δείχνει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να αλλάξουν ρότα από την στιγμή που έχουν εξυγιανθεί.

Επαναπατρισμός κεφαλαίων

Σήμερα υπάρχουν περίπου 25-30 δισ. ευρώ κεφάλαια ελληνικών συμφερόντων (φυσικών και νομικών προσώπων) που βρίσκονται από την περίοδο 2010-2012 σε ευρωπαϊκές τράπεζες.

Ήταν η εποχή της «μεγάλης φυγής». Η εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών μπορεί να οδηγήσει σε επιστροφή κάποιων εκ των κεφαλαίων αυτών. Και εδώ έχουμε αντίστοιχα ευρωπαϊκά μοντέλα (κυρίως από την -εκτός Ε.Ε- Βρετανία) που προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων και χαμηλότερα επιτόκια χρηματοδοτήσεων σε επιχειρήσεις που θέλουν να επαναπατρίσουν τα κεφάλαιά τους. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, πρέπει να περάσει από την φάση της «ανάρρωσης» στην φάση της «επίθεσης» και να ισορροπήσει στη φάση της «προσφοράς».