Και ξαφνικά, όλοι θέλουν να ακούσουν και να μιλήσουν - στο Clubhouse

Για να βρούμε τις ρίζες του Clubhouse δεν χρειάζεται να πάμε στο πολύ μακρινό παρελθόν, αφού έκανε την εμφάνιση του στο σχετικά κοντινό (και όσο πιο μακρινό δείχνει, τόσο το καλύτερο) 2020, πριν από ακριβώς έναν χρόνο, τον Απρίλιο. Η εφαρμογή κέρδισε μεγάλη δημοτικότητα στο ξέσπασμα της πανδημίας (όπως έγινε, για παράδειγμα, με το Zoom και όλες τις συναφείς εφαρμογές), και τον Δεκέμβριο της περασμένης χρονιάς μετρούσε 600.000 εγγεγραμμένους χρήστες.

Τι ακριβώς προσφέρει, όμως; Επί της ουσίας, είναι ένα «αμάλγαμα» πολλών διαφορετικών πραγμάτων, κάποιων που έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν και κάποιων που ανακάμπτουν. Απλοϊκά, αποτελεί ένα «audio-based social media app» και το μόνο που χρειάζεται κάποιος για να επικοινωνήσει με τους άλλους χρήστες είναι η φωνή του. Στα διάφορα rooms του, τα μέλη του δικτύου μπορούν να ακούσουν συζητήσεις, να συμμετέχουν σε κάποιες και να ξεκινήσουν τις δικές τους. Επισήμως, οτιδήποτε λέγεται στα ψηφιακά δωμάτια χάνεται στο τέλος και δεν αποθηκεύεται (αν και, αναμενόμενα, διαρρέει υλικό ή streamάρεται ζωντανά).

Γιατί όλοι μιλάνε για αυτό;

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που βοήθησαν στην εξάπλωση της εφαρμογής. Ένας από αυτούς, όπως προαναφέρθηκε, ήταν η πανδημία, με τους χρήστες να θέλουν να μιλήσουν, να εκφραστούν και να ακούσουν τους προβληματισμούς των άλλων, συζητώντας μαζί τους. Ένας άλλος ήταν η παρουσία διασημοτήτων όπως o Elon Musk και ο Mark Zuckerberg (κάτι που είχε βοηθήσει και το Twitter, με προσωπικότητες όπως ο γνωστός ηθοποιός Aston Kutcher). Ένας τρίτος είναι μάλλον η «αποκλειστικότητα» που έχει, καθώς είναι προσβάσιμο μόνο μέσω πρόσκλησης και μόνο για iPhone. Ένας ακόμη είναι η ανάκαμψη των podcast.

Αναλύοντας λίγο παραπάνω τους προαναφερθέντες λόγους, βλέπουμε για αρχή το θέμα των podcast. Αυτά είναι κάτι εξαιρετικά παλιά, έχοντας κάνει την εμφάνιση τους πολύ πριν πλατφόρμες όπως το Facebook γίνουν μέρος της καθημερινότητας μας. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, οι επενδύσεις από τις διάφορες εταιρείες, το ενδιαφέρον των χρηστών και των creators, ακόμη και η ανάγκη για διαφοροποίηση του content έδωσαν νέα ώθηση στα podcast τα τελευταία χρόνια. Ακόμη και το ίδιο το Clubhouse είχε αρχικά σχεδιαστεί σαν εφαρμογή για αυτά.

Από την άλλη, το Clubhouse αποτελεί μια εφαρμογή διαθέσιμη μόνο για συσκευές της Apple, με την έκδοση για Android να βρίσκεται (ακόμη) υπό ανάπτυξη και να αναμένεται, σύμφωνα με τις επίσημες αναφορές, μέσα στους επόμενους μήνες. Λαμβάνοντας υπόψιν πως το μερίδιο του Android στην αγορά, όσον αφορά σε συσκευές που χρησιμοποιούν το mobile λειτουργικό σύστημα της Google, ξεπερνά το 70%, είναι σαφές πως η επικείμενη διάθεση του app σε αυτό θα βοηθήσει στην περαιτέρω ανάπτυξη του. Θα χαθεί, βέβαια, εκείνη η αποκλειστικότητα για τα iPhone - μια συσκευή που θεωρείται ακόμη και σήμερα «status symbol».

Και, αν σταθούμε λίγο παραπάνω στους λόγους της δημοφιλίας του, θα πρέπει να αναφερθούμε και στο σύστημα με τις προσκλήσεις. Ο συνδυασμός της εικόνας του «κλειστού κλαμπ» (για το οποίο προϊδεάζει και το όνομα του) στο οποίο έχουν πρόσβαση λίγοι «εκλεκτοί» (μεταξύ των οποίων και celebrities), λόγω του ότι χρειάζεται κάποιος να προσκληθεί στην εφαρμογή για να πραγματοποιήσει εγγραφή, σίγουρα βοηθά (λογική «θέλω κι εγώ να είμαι μέρος αυτού»). Το σύστημα, άλλωστε, είναι και εδώ παλιό, αφού το γνωστό μας Gmail της Google ξεκίνησε με προσκλήσεις. Και ένα ολόκληρο internet ήθελε εκείνη την εποχή να αποκτήσει πρόσβαση στο «next best thing».

Επιβράδυνση και αντίπαλοι

Το «next best thing» που εξετάζουμε σήμερα, μόλις πριν από μερικά 24ωρα έκλεισε έναν νέο γύρο χρηματοδότησης, χωρίς να αποκαλύπτεται το ποσό που «σήκωσε». Πηγές που επικαλείται το Reuters επιβεβαιώνουν πως η χρηματοδότηση πραγματοποιήθηκε με την αξία της πλατφόρμας να ορίζεται στα 4 δισεκατομμύρια δολάρια. Επικεφαλής της χρηματοδότησης ήταν ο Andrew Chen της εταιρείας επιχειρηματικών κεφαλαίων Andreessen Horowitz, σε συνδυασμό με μεγάλους επενδυτές όπως οι DST Global, Tiger Global και Elad Gil.

Εντούτοις, έναν χρόνο μετά την παρουσίαση του, και αφού το είδαμε να μας απασχολεί τόσο πολύ, πόσο δημοφιλές είναι αυτή τη στιγμή; Η απάντηση είναι «μάλλον πολύ», αλλά με μια επιβράδυνση. Σύμφωνα με πολύ πρόσφατα δεδομένα από την Sensor Tower, τα downloads του παρουσίασαν πτώση 72% τον περασμένο Μάρτιο σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο - φτάνοντας στα επίπεδα του Ιανουαρίου. Για την ακρίβεια, τον Ιανουάριο υπήρξαν 2,4 εκατ. downloads, τον Φεβρουάριο 9,6 εκατ. downloads και τον Μάρτιο 2,7 εκατ. Φυσικά, η επικείμενη διάθεση του για Android θα προσφέρει μια ώθηση και μια νέα βάση χρηστών.

Και φυσικά, υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα: είναι εύκολο, για οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα, να αντιγράψει αυτό που κάνει το Clubhouse, προσθέτοντας τα δικά της χαρακτηριστικά, ικανοποιώντας τις δικές της ανάγκες και απαιτήσεις. Μόλις χθες η Facebook προανήγγειλε την δική της πρόταση, που ακούει στο όνομα Live Audio Rooms, ενώ έχουν ακολουθήσει παρόμοιες υλοποιήσεις και από πλατφόρμες όπως το Twitter (που έχει γίνει γνωστό πως βρέθηκε σε συζητήσεις για εξαγορά του Clubhouse), το Discord, το Reddit, το Spotify, το Slack και το Telegram. Και είναι σίγουρα πως η λίστα θα μεγαλώσει.

Οι προκλήσεις του αύριο

Ποιο θα είναι, λοιπόν, το μέλλον του Clubhouse; Αποφεύγοντας να κάνουμε προβλέψεις, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν. Αρχικά, το πως θα καταφέρει να κάνει monetize, με επιτυχημένο τρόπο και σε σταθερή βάση, αυτό που προσφέρει. Στη συνέχεια, εάν θα καταφέρει να μην εξελιχθεί σε ένα «τοξικό» μέρος, όπου οι διάφορες «περίεργες» φιγούρες του παγκόσμιου διαδικτύου θα βρουν πεδίον δόξης λαμπρό για να διασπείρουν συνωμοσιολογίες (το ότι χρειάζεται κάποιος να προσκληθεί σε μια συζήτηση και το ότι δεν κρατούνται «πρακτικά», σίγουρα «βοηθάει» σε αυτό).

Παράλληλα, υπάρχει το ερώτημα του κατά πόσο θα συνεχίσει να αυξάνει την βάση των χρηστών του και με τι ρυθμό θα πραγματοποιείται αυτό ενώ, όπως προαναφέρθηκε, υπάρχει και το θέμα του ανταγωνισμού. Οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα μπορεί να υιοθετήσει μια παρόμοια λειτουργία και να κρατήσει τους χρήστες της σε αυτήν, ώστε να μην τους χάνει προς το Clubhouse. Αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος ανησυχίας για τους δημιουργούς του, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που δεν έχει σημασία ποιος το έκανε πρώτος, αλλά ποιος το έκανε καλύτερα, αποδοτικότερα και στο σωστό timing.

Υπάρχει και κάτι άλλο που τριγυρίζει στο μυαλό μας, όσο σκεφτόμαστε το τι προσφέρει το Clubhouse. Ναι μεν δημιουργεί γύρω του μια κοινότητα. Η εύκολη αντιγραφή του, όμως, ενδεχομένως δείχνει πως δεν μπορεί να θεωρηθεί ένα προϊόν, αλλά ένα «χαρακτηριστικό». Αυτή η λογική έγινε γνωστή και από τον Steve Jobs, ο οποίος, όταν συνάντησε τους δημιουργούς του Dropbox για μια ενδεχόμενη εξαγορά, τους είπε πως η υπηρεσία τους είναι feature, όχι product. Το αν είχε δίκιο σε εκείνη την περίπτωση, είναι μια άλλη συζήτηση. Αλλά κάτι παρόμοιο ίσως αναρωτηθεί κάποιος και για το Clubhouse.

Το μέλλον θα δείξει την πορεία. Το Clubhouse σίγουρα δεν ανακάλυψε τον τροχό, σίγουρα δεν έφερε καμία επανάσταση, αλλά συνδύασε με αρκετά επιτυχημένο τρόπο πράγματα και λογικές που προϋπήρχαν, σε ένα εξαιρετικό timing και πακέτο, με τους celebrities και την τύχη με το μέρος του. Με αυτή τη λογική, και επειδή δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο, είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος πως αυτή τη στιγμή «απειλεί» social πλατφόρμες όπως το Facebook, το Twitter ή το YouTube. Αλλά δεν παύει να προκαλεί ένα «disruption», που μένει να δούμε πόσο θα κρατήσει και που θα οδηγήσει, τόσο το ίδιο όσο και ολόκληρη την αγορά.