Αφού η “υψηλή” τέχνη συνδέθηκε με το αύλο και άπιαστο και αφού έχασε το ίδιο της το νόημα από την θυελλώδη σχέση της με την πρωτοπορία, επιστρέφει στις ρίζες της.
Γειώνεται μέσα από το χώμα και το νερό, μέσα από την κεραμική. Σφυρηλατεί το παρόν της μέσα από την μεταλλοτεχνία. Υφαίνει την επαναφορά της σε παραδοσιακές αξίες μέσα από τους αργαλειούς. Λαξεύει τον επαναπροσδιορισμό της δίνοντας μορφή σε κομμάτια από μάρμαρο…
Αυτές τις ημέρες το Ίδρυμα Schwarz παρουσιάζει την ομαδική έκθεση “HANDMADE: Για τις κοινωνικές διαστάσεις της χειροτεχνίας” στο Art Space Pythagorion στη Σάμο, σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου.
Σύγχρονη τέχνη με παραδοσιακή υφή
Τα τελευταία χρόνια η σύγχρονη τέχνη στρέφει το ενδιαφέρον της σε έργα που βασίζονται στη χειροτεχνία.
Σε διαδικασίες, ενέργειες, τεχνικές και μορφές δημιουργικότητας που εκτελούνται συνήθως διά χειρός ή με τη χρήση χειροκίνητων συσκευών. Σε αντίστιξη με τις συνήθειες που επέβαλε η Βιομηχανική Επανάσταση, την πίεση για παραγωγικότητα και αποδοτικότητα, αλλά και με τη μαζική παραγωγή χαμηλού κόστους, η χειροτεχνία μπήκε στο περιθώριο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις παραδοσιακές τεχνικές και τεχνογνωσία εξαλείφθηκαν παντελώς.
Σήμερα, όμως, πολλοί καλλιτέχνες, αφήνουν κατά μέρος τα ψηφιακά μέσα, την κουλτούρα του άυλου και της πνευματικής εργασίας και επιστρέφουν σε πρακτικές που ενέχουν ό,τι θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ως “δημιουργική υλικότητα”.
Μια τέχνη απτή και συλλογική
Σε πολλές χώρες η χειροτεχνία συνδέθηκε κυρίως με τις μειονότητες και την εργατική τάξη, με μη κυρίαρχες ομάδες που αποκλείστηκαν από τον χώρο της «υψηλής» τέχνης, των προεκτάσεων και των αφηγήσεων της.
Γύρω από την αμφισβήτηση του “Μα είναι αυτό τέχνη;” , οι κανόνες και τα τείχη περί υψηλής τέχνης αναμοχλεύονται ή σπάνε. Και έτσι ήρθε ξανά η στιγμή που η χειροτεχνία, ανα-γνωρίζεται ως αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής πρακτικής. Επιστρέφει στα γνώριμα και απτά καλλιτεχνικά μονοπάτια της.
Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου της έκθεσης “Σε πολλές περιπτώσεις, η χειροτεχνία γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής ενδυνάμωσης, της αυτενέργειας, του διαμοιρασμού της γνώσης, της διατήρησης ή της επανεγγραφής της ιστορίας και, τέλος, ένα ανάχωμα ενάντια στην ιστορική αμνησία.
Έτσι, οι σύγχρονες χειροτεχνικές πρακτικές μετατρέπονται πλέον σε κεντρικής σημασίας στοιχείο για την επανεξέταση των πολιτικών της υλικότητας, της ταυτότητας, της εργασίας και της κοινωνικής ανταλλαγής, καθώς ενσωματώνουν τις ιστορίες στα υλικά τους”.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Νίκος Αλεξίου, Μαρία Βαρελά, Bertille Bak, Silvina Der Meguerditchian, Μαρία Λουίζου, Jennifer Nelson, Ελένη Μυλωνά, Ναταλία Μαντά, Sphinxes.
Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συνεργασία του ΕΜΣΤ | Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα και συνοδεύεται από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «HANDMADE / Πες μια ιστορία» που σχεδιάζει, επιμελείται και υλοποιεί η εικαστικός και επιμελήτρια εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη σύγχρονη τέχνη Κατερίνα Ζαχαροπούλου.
Συμμετέχουν 10 καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ περιλαμβάνονται και έργα από τη συλλογή του Μουσείου.
Art Space Pythagorion, Σάμος
Οργάνωση: Ίδρυμα Schwarz σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)
Εγκαίνια: Πέμπτη 4 Αυγούστου 2022, 20.00 - 23.00
Διάρκεια: 5 Αυγούστου έως 25 Σεπτεμβρίου 2022
Σχόλια