Τα εκπαιδευτικά προγράμματα soft skills στις επιχειρήσεις παρουσιάζουν στα στελέχη τεχνικές για το τι θα λένε και τι θα κάνουν σε μια πώληση, σε μια διαπραγμάτευση, σε μια συζήτηση αξιολόγησης… τι θα κάνουν αν συμβεί το Α ή το Β.
Σε καμία περίπτωση, δεν τους μαθαίνουν ΠΩΣ να σκέφτονται, ΠΩΣ να μαθαίνουν και ΠΩΣ να χρησιμοποιούν το μυαλό τους ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν αυτόνομα την όποια κατάσταση. Δυστυχώς, έτσι τους έχουν συνηθίσει, αυτή είναι η νόρμα. Υπαγορεύεται από την ίδια τη διοίκηση μιας επιχείρησης που επιθυμεί να «φύγουν οι συμμετέχοντες παίρνοντας μαζί τους ένα οπλοστάσιο από τεχνικές για να μπορούν αύριο να τις χρησιμοποιήσουν με επιτυχία». Αλλά το copy paste δεν λειτουργεί και το ξέρουμε (…και το ξέρουν). Φυσικά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις διότι οι άνθρωποι –και εδώ αναφέρομαι στους ίδιους τους συμμετέχοντες– επιζητούν διαφορετικές προσεγγίσεις. Και αυτό δείχνει η παρακάτω ιστορία.
Σκηνή 1
Είναι λίγο πριν τις οκτώ το πρωί όταν μπαίνω στην αίθουσα εκπαίδευσης της εταιρείας του πελάτη. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Επικοινωνούμε;» ξεκινάει στις εννέα αλλά χρειάζομαι χρόνο για να τοποθετήσω το εκπαιδευτικό υλικό στα τραπέζια, να συνδέσω laptop με data projector, να σιγουρευτώ ότι όλα λειτουργούν σωστά, να κάνω πιθανές χωροταξικές αλλαγές για να έχουμε όλοι καλύτερη οπτική επαφή μεταξύ μας και βεβαίως να έχω την άνεση χρόνου για τον πρώτο μου καφέ πριν αρχίσουν να έρχονται οι συμμετέχοντες. Δεν εγκαταλείπω την πρωινή συνήθεια της μουσικής. Επιλέγω Rene Aubry, δυναμώνω τον ήχο για να ακούγεται επαρκώς σε όλη την αίθουσα και είμαι έτοιμος να υποδεχθώ τον κόσμο. Κάποια στιγμή, έχουν μαζευτεί όλοι και επειδή είναι η πρώτη ημέρα εκπαίδευσης, μαζί μας παρευρίσκεται και ο διευθυντής ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας. Μας καλημερίζει, με συστήνει, κάνει έναν πρόλογο –και για να μη φύγει αμέσως– κάθεται σε μια ροτόντα μαζί με τους συμμετέχοντες.
Σκηνή 2
Χαμηλώνω λίγο τον φωτισμό της αίθουσας από το dimmer, στέκομαι όρθιος στο κέντρο και για δύο με τρία λεπτά, κοιτάω στα μάτια έναν προς ένα τους παρευρισκόμενους. Διακρίνω αμηχανία, έκπληξη, ανησυχία, αδημονία, μερικοί μου χαμογελούν, άλλοι είναι σοβαροί και ορισμένοι χαμηλώνουν το βλέμμα τους όταν αυτό συναντά το δικό μου. Στη συνέχεια τους λέω μια χαλαρή και ζεστή καλημέρα, δυναμώνω τον φωτισμό και χαμηλώνω τον ήχο της μουσικής. Με κοιτάνε, τους ξαναλέω μια πιο ζωηρή καλημέρα, κάποιοι μου ανταποδίδουν με στεντόρεια φωνή, άλλοι νεύουν καταφατικά με το κεφάλι, άλλοι συνεχίζουν να παραμένουν ακίνητοι, κοιτώντας είτε κατευθείαν εμένα είτε οπουδήποτε αλλού.
Σκηνή 3
Τους λέω ποιος είμαι, τι κάνω, προχωράω σε μια πολύ σύντομη εισαγωγή για την τριήμερη εκπαίδευση και κάνω μια σκόπιμη παύση. Δύο άτομα σηκώνουν το χέρι τους. Τους δίνω το λόγο. Πρώτα στην Αλκυόνη και στη συνέχεια στον Μάριο. Επρόκειτο για ένα μπαράζ ερωτήσεων και από τους δύο, μαζί με δύο εξομολογήσεις. Γιατί μας έβαλες μουσική; Πολύ ωραία η μουσική. Θα μας πεις τι ακούμε; Γιατί χαμήλωσες τα φώτα; Δεν ανησύχησες ότι κάποιοι θα μπορούσαν να ενοχληθούν ή να αισθανθούν άβολα με όλη αυτή τη σκηνοθεσία; Γιατί μας κοίταξες έναν-έναν στα μάτια; Τι προσπαθούσες να καταφέρεις; Γίνεται να έχουμε μουσική υπόκρουση σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος; Δεν σου ήταν δύσκολο να μας κοιτάζεις χωρίς να μιλάς καθόλου; Αυτό είναι κάτι που το κάνεις σε κάθε εκπαίδευση; Νομίζω πώς θα έρθει εκείνη η στιγμή που θα μας ρωτήσεις τι ακριβώς έγινε σε εκείνα τα πρώτα λεπτά, τι αισθανθήκαμε και τι καταλάβαμε. Σωστά; «Θα συμφωνήσω με την Αλκυόνη» είπε ο Μάριος και συνέχισε «Όλες αυτές τις ερωτήσεις που σου κάνουμε, θα μας τις επιστρέψεις. Είμαι βέβαιος». Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε σεμινάριο που ξεκινάει με αυτό τον τρόπο.
Σκηνή 4
Στο διάλειμμα, ο HR director με πλησίασε και ζήτησε να πάμε στο γραφείο του. Γνωρίζοντας τον, ήξερα τι θα ακούσω και δεν περίμενα κάτι καλύτερο. «Φαντάσου να είχαμε έλεγχο από τον ΟΑΕΔ, να έμπαιναν μέσα και να μας έβλεπαν σε εκείνη τη νιρβάνα να ακούμε μουσική με χαμηλωμένα τα φώτα. Τι ήταν όλο αυτό; Γιατί δεν μπήκες απευθείας στην ενότητα ένα, κάνοντας μια εισαγωγή για τα οφέλη της επικοινωνίας…»; «Νίκο μου, εγώ σου λέω πώς να κάνεις τη δουλειά σου; Άσε με να κάνω τη δική μου…». Καθώς έφευγα από το γραφείο του σκέφτηκα, για μια ακόμα φορά, ότι ακατάλληλοι άνθρωποι βρίσκονται σε νευραλγικές θέσεις, χωρίς να μπορούν να δώσουν κάτι παραπάνω στους ανθρώπους τους. Αντιθέτως, μην έχοντας τις ικανότητες να προσδώσουν αξία σε ό,τι προσφέρουν, αναπαράγουν πρότυπα και συμπεριφορικά μοτίβα τα οποία φρενάρουν την ανάπτυξη τους και δεν δοκιμάζουν να κάνουν ένα βήμα παραπέρα. Κρίμα.
Σκηνή 5
Τελευταία ημέρα εκπαίδευσης, λίγο πριν το σφύριγμα της λήξης. Τους ρωτάω αν έχουν ερωτήσεις, απορίες, σχόλια, ακόμα και ενστάσεις. Κυρίως, τους ρωτάω αν υπάρχει κάτι που αισθάνονται ότι αφήσαμε να αιωρείται και που πιθανώς να ήθελαν να ξαναδούμε. Είναι Παρασκευή απόγευμα και μου κάνει εντύπωση ότι δεν έχουν δείξει σημάδια βιασύνης. Δεν έχουν κουνηθεί από τα αναπαυτικά τους καθίσματα και δεν φανερώνουν καμία διάθεση να φύγουν. Αλλά δεν μιλάνε. Είναι σαν να περιμένουν κάτι από μένα.
«Σας ακούω λοιπόν» τους λέω και δεν καταβάλλω καμία προσπάθεια να δείξω σοβαρός. Αντιθέτως, αισθάνομαι να έχω φορέσει ένα μάλλον διαβολικό χαμόγελο. «Πιστεύω ότι περιμένετε κάτι από μένα. Έτσι είναι Αλκυόνη»; Η Αλκυόνη, κοιτάει τον Μάριο και αυτός με τη σειρά του τον Ιωσήφ και τη Δήμητρα. Η συνομωσία δεν μπορεί να μείνει κρυφή.
«Μήπως φτάσαμε σε εκείνο το σημείο που θα πρέπει να μας επιστρέψεις όλες εκείνες τις ερωτήσεις που σου κάναμε στην αρχή της πρώτης ημέρας;» με ρωτάει ο Τζώρτζης, ο μικρότερος σε ηλικία της παρέας. Μετά από μια μικρή παύση και αφού τους κοιτάζω όλους, όπως έκανα και την Τετάρτη, τους ρωτάω δυνατά: «Επικοινωνούμε;»
«Επικοινωνούμε!» μου απαντούν.
Σχόλια