Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ιστορικής ηγεσίας είναι η περίπτωση των Φαραώ της Αιγύπτου, οι οποίοι διοικούσαν το κράτος με σχεδόν θεϊκή εξουσία. Παρά τη χρονική απόσταση και τις τεράστιες κοινωνικοπολιτικές διαφορές, μπορούμε να εντοπίσουμε ενδιαφέροντα σημεία επαφής ανάμεσα στην ηγεσία των Φαραώ και τη σημερινή ηγεσία στον επιχειρηματικό κόσμο.

Χαρισματική και Κεντρική Μορφή Ηγέτη

Οι Φαραώ ήταν κάτι περισσότερο από βασιλείς. Χρησιμοποίησαν την τέχνη, την αρχιτεκτονική και τη θρησκεία για να ενισχύσουν τη θεϊκή τους υπόσταση και την υπακοή του λαού. Η εξουσία τους παρουσιαζόταν ως θεόσταλτη. Ήταν θεότητες επί γης, σύμβολα ενότητας και σταθερότητας. Ο λόγος τους ήταν νόμος και η παρουσία τους ενέπνεε σεβασμό και δέος. Σήμερα, πολλοί επιχειρηματικοί ηγέτες χτίζουν αντίστοιχα χαρισματικά προφίλ, χωρίς αυτό να τους κάνει …Φαραώ. Ιδρυτές εταιρειών κατάφεραν να δημιουργήσουν ακλόνητες εταιρικές ταυτότητες, δημιουργώντας μια «αύρα» γύρω από το όνομά τους, τις αποφάσεις και τα επιτεύγματα τους. Η ηγεσία δεν είναι μόνο λήψη αποφάσεων. Ήταν και είναι η δημιουργία ενός αφηγήματος ή περισσότερων. Η ίδια η εικόνα του ηγέτη είναι εργαλείο επιρροής.

Συγκεντρωτική Διοίκηση και Λήψη Αποφάσεων

Η ηγεσία των Φαραώ βασιζόταν στον απόλυτο έλεγχο και στην αυστηρή ιεραρχία. Παρόμοιες τακτικές εμφανίζονται ακόμη και σήμερα σε αυταρχικές μορφές επιχειρηματικής διοίκησης, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται αποκλειστικά από την κορυφή της ιεραρχίας. Αν και η σύγχρονη τάση φαίνεται να στρέφεται προς πιο συμμετοχικά μοντέλα, πολλές εταιρείες εξακολουθούν να λειτουργούν με συγκεντρωτικές δομές, όπου η φωνή των κατώτερων στελεχών σπάνια ακούγεται ή φαίνεται ότι ακούγεται. Όμως, η διαφορά μεταξύ του φαίνεσθαι με το είναι, μοιάζει ανυπέρβλητη.

Διαχείριση Μεγάλων Έργων και Οραματική Ηγεσία

Οι Φαραώ καθοδηγούσαν την κατασκευή κολοσσιαίων έργων, όπως οι πυραμίδες και τα αρδευτικά δίκτυα, δείχνοντας ικανότητες οργάνωσης και στρατηγικής σκέψης. Στις μέρες μας, οι επιτυχημένοι ηγέτες διακρίνονται επίσης για την ικανότητά τους να υλοποιούν σύνθετα έργα και να οδηγούν τους οργανισμούς τους με βάση στρατηγικούς στόχους.

Η Δύναμη της Εικόνας και της Προπαγάνδας

Στην αρχαία Αίγυπτο, η εικόνα του Φαραώ προβαλλόταν μέσω μνημείων, τέχνης και δημόσιων τελετών. Η δημόσια εικόνα ήταν μέσο επιβολής και σταθερότητας. Το Μέσο ήταν το ίδιο το έργο. Σήμερα, τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα παίζουν αντίστοιχο ρόλο. Οι σύγχρονοι ηγέτες γνωρίζουν καλά τόσο τη σημασία της  στρατηγικής επικοινωνίας όσο και της διαχείρισης της εικόνας τους προς το κοινό και τους εργαζομένους. Αλλωστε, γίνεται πολύς  λόγος για personal branding.

Κουλτούρα Υπακοής και Πειθαρχίας

Στην αρχαία Αίγυπτο, η υπακοή στον Φαραώ ήταν απόλυτη, βασισμένη στον φόβο και στη θρησκευτική πίστη. Σήμερα, ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις λειτουργούν σε πιο ελεύθερα περιβάλλοντα, υπάρχουν πολλές που διατηρούν κουλτούρα απόλυτης πειθαρχίας, όπου οι εργαζόμενοι ακολουθούν τις εντολές χωρίς αμφισβήτηση.

Δημιουργία Πολιτισμού

Οι Φαραώ καλλιεργούσαν την τέχνη, την επιστήμη, τη γραφή, τη θρησκεία. Έδιναν ταυτότητα στον λαό τους. Αναρωτιέμαι αν σήμερα η ηγεσία σε μια επιχείρηση, σημαίνει –απαραίτητα– δημιουργία πολιτισμού, αξιών και συλλογικής ταυτότητας.

Η ηγεσία των Φαραώ, αν και συνδεδεμένη με μια πολύ μακρινή εποχή, έχει πολλά να διδάξει στον σύγχρονο κόσμο των επιχειρήσεων Άλλωστε η ιστορία της ηγεσίας δεν είναι τίποτε άλλο από έναν καθρέφτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς στην εξουσία.

Triggers… η νέα στήλη του epixeiro.gr

Σκέφτεται και γράφει ο Κώστας Δερμούσης

Trigger: Ένα γεγονός που πυροδοτεί μια σειρά εξελίξεων. Το έναυσμα για προσωπική δράση. Όμως, μη το περιμένετε από τους άλλους. Έχω να προτείνω κάτι καλύτερο. Ας είμαστε εμείς αυτοί που θα επιλέξουμε να «ταρακουνήσουμε» το εσωτερικό μας σύμπαν,  απελευθερώνοντας κρυμμένες δυνάμεις, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για να ξεκινήσει  μια αλυσιδωτή αντίδραση τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Εξάλλου τα business triggers πυροδοτούνται  –για να παίξω με την απόδοση της λέξης στα Ελληνικά–  από τους προσωπικούς μας πυροδότες. Οι αξίες, οι πεποιθήσεις, οι εμπειρίες καθώς και η προσωπική μας κουλτούρα (αν και προτιμώ τη λέξη καλλιέργεια) επηρεάζουν τον τρόπο που αλληλοεπιδρούμε, καθοδηγούμε ανθρώπους και διαχειριζόμαστε καταστάσεις  εντός και εκτός μιας επιχείρησης. Υπάρχει μόνο μια προϋπόθεση: Να είμαστε ανοικτοί σε ερεθίσματα και στον πλούτο των ιδεών που βρίσκονται γύρω μας.

Τα σύντομα κείμενα της συγκεκριμένης δεκαπενθήμερης στήλης –αντλώντας έμπνευση από τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία  και τις διάφορες μορφές τέχνης– ξεφεύγουν συνειδητά από τα στενά  επιχειρηματικά πλαίσια, επιτρέποντας στον καθένα να κάνει τις προσωπικές του συνδέσεις. Παράλληλα, και χωρίς καμία διάθεση σεμνότητας και μετριοφροσύνης(!), η στήλη Triggers επιχειρεί μια υπέρβαση στον τρόπο που ενεργοποιούμε τη σκέψη μας, θέτοντας ερωτήματα, προκαλώντας μας να αναθεωρήσουμε αντιλήψεις, διεγείροντας την δημιουργικότητα, εξάπτοντας την περιέργεια μας αλλά και εξαπατώντας τις παγιωμένες αντιλήψεις μας, χρωματίζοντας τους χάρτες της ζωής μας με νέα χρώματα.