Οι διαρροές έχουν έρθει για να μείνουν - Και είναι δεδομένων, όχι νερού

Η εξαιρετικά χρήσιμη ιστοσελίδα «have i been pwned?», που δείχνει εάν τα προσωπικά σου δεδομένα εντοπίζονται σε κάποιο «leak», στέλνοντας και ενημέρωση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εντοπίζει τη μια email διεύθυνση που χρησιμοποιώ σε τέσσερις διαρροές. Η άλλη διεύθυνση, εκείνη που χρησιμοποιώ περισσότερο, εντοπίζεται σε περίπου 20 (!) διαρροές. Μεταξύ αυτών, από τις 500px, Adobe, Dropbox, Last.fm, Pixlr και άλλες. Όλες πραγματοποιήθηκαν τα περασμένα χρόνια. Σε μια άλλη διαρροή, εντοπίζεται και ένα από τα κινητά μου τηλέφωνα.

Φυσικά, επειδή σε κάθε διαρροή εντοπίζονται και άλλα δεδομένα (όπως το όνομα σου, η διεύθυνση σου ή άλλα πολύ προσωπικά στοιχεία), κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι ακριβώς συνέβη με αυτά τα δεδομένα, σε ποιου τα χέρια έφτασαν και πώς τα εκμεταλλεύτηκαν. Προφανώς, το πιο πιθανό που μπορεί να συμβεί με αυτά είναι κάποιος να αγοράσει μια λίστα με άπειρες διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και να τις χρησιμοποιεί για να στείλει spam. Δεν είναι τυχαίο ότι αυξάνεται το spam που φτάνει στα Inbox μετά από κάθε διαρροή.

Η πιο πρόσφατα δημοσιευμένη διαρροή - ή τουλάχιστον εκείνη που απασχόλησε περισσότερο τον Τύπο - ήταν εκείνη από το Facebook, που αφορούσε στα προσωπικά δεδομένα 533 εκατομμυρίων χρηστών του. Οι σχετικές αναφορές θέλουν τα στοιχεία να είναι «παλιά», η διαρροή να γίνεται πριν την εφαρμογή του GDPR και η ευπάθεια να διορθώνεται το 2019. Βέβαια, κάπου εδώ μπορεί να αναρωτηθεί κανείς τι σημαίνει ότι τα δεδομένα «ήταν παλιά». Πόσες φορές αλλάζει αριθμό κινητού ένας χρήστης και, τελικά, γιατί, ενώ έχει επιλέξει να μην φαίνεται δημοσίως το τηλέφωνο, έχει καταλήξει σε ένα αρχείο στο dark web;

Τα τελευταία 24ωρα, μετά από ένα λάθος της εταιρείας, ένα εσωτερικό έγγραφο έφτασε στα χέρια ενός δημοσιογράφου. Μέσω αυτού, μάθαμε ότι το γνωστό κοινωνικό δίκτυο αναμένει περισσότερα τέτοια περιστατικά (όπως το παραπάνω, με τη διαρροή) και σχεδιάζει να τα θεωρήσει ως ένα πρόβλημα της τεχνολογικής βιομηχανίας που αποτελεί ένα φυσιολογικό περιστατικό. Ανέφερε, επίσης, ότι η προσοχή των μέσων ενημέρωσης αναμενόταν πως θα μειωθεί. Ως αποτέλεσμα, σχεδίαζε να εκδώσει περιορισμένες δηλώσεις σχετικά με το ζήτημα.

Φυσικά, αν και δεν φταίει το Facebook για όλα τα δεινά του κόσμου, μια διαρροή οποιουδήποτε τύπου δεν μπορεί να είναι αποδεκτή (για αυτό και ήδη έχει ξεκινήσει έρευνα από τις Αρχές της Ιρλανδίας). Από την άλλη βέβαια, στο έγγραφο που διέρρευσε και μέσω του οποίου μάθαμε περισσότερα για τη στάση της, η εταιρεία παραδέχεται και μια μεγάλη αλήθεια: ότι βλέπει τέτοια περιστατικά ως ένα πρόβλημα της ευρύτερης βιομηχανίας και ότι αναμένει να συμβούν και άλλα παρόμοια. Και τα δύο φαντάζουν ως αυταπόδεικτες αλήθειες: και άλλες διαρροές θα υπάρξουν, και είναι ευρύτερο πρόβλημα.

Άλλωστε, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει εκείνη την κολοσσιαία διαρροή από το Yahoo. Σε μια μελανή στιγμή για την ιστορία του, επιβεβαιώθηκε το 2017 πως τα δεδομένα όλων των χρηστών του - και εκείνων σε υπηρεσίες όπως τα Mail, Tumblr και Flickr - διέρρευσαν το 2013. Συνολικά, επηρεάστηκαν 3 δισεκατομμύρια λογαριασμοί. Μια άλλη διαρροή, 500 εκατ. λογαριασμών, επηρέασε ακόμη και την εξαγορά από την Verizon Communications, ενώ ακολούθησαν και συλλογικές αγωγές. Μάλιστα, όταν ο τότε CEO της Verizon, Lowell McAdam, έμαθε για αυτό, είπε πως δεν ήταν σοκαρισμένος: «ζούμε όλοι στον κόσμο του διαδικτύου, δεν είναι το ερώτημα εάν πρόκειται να χακαριστείτε, αλλά πότε θα χακαριστείτε».

Σε αυτό το πλαίσιο, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μια πρόσφατη έρευνα της Kaspersky. Σύμφωνα με αυτήν, 1 στους 2 θα απέφευγε έναν online πάροχο υπηρεσιών μετά από παραβίαση δεδομένων. Όχι μόνο το 50% των καταναλωτών θα σταματούσαν να χρησιμοποιούν έναν διαδικτυακό πάροχο εάν αντιμετώπιζε παραβίαση, αλλά ένα μεγάλο μέρος αυτών απαιτούν ήδη μεγαλύτερη προστασία των δεδομένων εκ των προτέρων. Επιπρόσθετα, η ιδέα ότι η κατάχρηση δεδομένων θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, είναι πιθανό να προκαλέσει την ακόμη μεγαλύτερη οργή των ερωτηθέντων, ωστόσο, με το 63% να επιβεβαιώνει ότι δεν θα χρησιμοποιούσαν πλέον τον πάροχο με τον φόβο ότι τα δεδομένα τους θα πωληθούν σε τρίτους.

Οπότε, κλείνουμε με τρία ερωτήματα: α) όταν το mail σου έχει διαρρεύσει από 21 υπηρεσίες, σταματάς να τις χρησιμοποιείς; β) όταν το mail σου θα έχει, πια, διαρρεύσει, από 121 υπηρεσίες (πολλές από αυτές βασικές για τη δουλειά, την επικοινωνία ή τη διασκέδαση σου), σταματάς να τις χρησιμοποιείς; γ) ο 1 στους 2 έχει σταματήσει (ή θα σταματήσει) να χρησιμοποιεί μια υπηρεσία όπως αυτές που αναφέραμε παραπάνω, από τις οποίες έχουν επιβεβαιωθεί διαρροές;